Στο πάτο της θάλασσας

Είμαι τέκνο του Αρχιπελάγους και των μικρών λουρίδων στεριάς που έχουν ξεμυτίσει πριν κάποια εκατομμύρια χρόνια μέσα απ’ τα νερά και που πάλι εκεί θα βυθιστούν κάποτε. Από τη στιγμή που ήρθα να ζήσω στο μοναδικό αυτό νησιωτικό σύμπαν, άρχισα ν’ αντιλαμβάνομαι ότι πολλά πράγματα εδώ γίνονταν στραβά.

Είχαμε αγοράσει ένα σπιτάκι ερειπωμένο στην... Άνω Σύρο και φροντίσαμε να το ξαναφτιάξουμε έτσι όπως έστεκε για κάποιους αιώνες, σεβόμενοι την ιστορία του μεσαιωνικού οικισμού, που κείνη την εποχή είχε κηρυχτεί «αρχαιολογικός οικισμός». Παράλληλα όμως βλέπαμε ότι τον ίδιο καιρό είχαν αρχίσει να χτίζονται ολόγυρα διώροφα και τριώροφα χωρίς καθόλου άδειες. Έχοντας ζήσει τα πρότερα χρόνια της ζωή μου εξαποδώ, δεν καταλάβαινα τι συνέβαινε ένα γύρω. Ούτε γιατί όσα παράνομα συνέβαιναν γύρω μου, τα κάλυπτε ένα πέπλο σιωπής, διαπλοκής, αλληλοκατανόησης. Τουτέστιν, σήμερα χτίζω εγώ παράνομα, αύριο χτίζεις εσύ κρυφίως και όλοι μαζί ψηφίζουμε τον δήμαρχο που θα μας διορίσει το παιδί στο Δήμο.

Είμαι από φύση και πνεύμα κέρατο δηλ. «ενεργός, υπεύθυνος πολίτης» και δεν θα μπορούσα να παρακολουθώ παθητικά την καταστροφή του τόπου στον οποίο ζούσα. Αποτάθηκα λοιπόν αρχικά στον τοπικό Δήμο κι εκεί μου δήλωσαν ορθά-κοφτά ότι τα καταγγελλόμενα αυτά δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης. Έσπευσα λοιπόν στην πολεοδομία όπου κι εκεί όμως μου δήλωσαν αναρμόδιοι, στη δε αρχαιολογική υπηρεσία μου εξήγησαν πως δεν έχουν το απαραίτητο προσωπικό ώστε να κάνουν ελέγχους. Τελικώς φάνηκε ότι το πρόβλημα αφορούσε μόνον εμένα και έπρεπε να το λύσω μόνος μου.

Εκείνο τον καιρό διάβαζα το βιβλίο του Μιχαήλ Δεκλερή «ΔΩΔΕΚΑΔΕΛΤΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ: ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ», και λίγο καιρό μετά τον γνώρισα και προσωπικά, μιας και στη Σύρο περνούσε τα καλοκαίρια του. Στον άνθρωπο αυτόν, καθώς και στον Κορνήλιο Καστοριάδη και τον Σερζ Λατούς, οφείλω πολλά για την ευαισθητοποίηση και το περιεχόμενο των γνώσεών μου. Τα σχετικά βιβλία τους έγιναν οδηγός στη σκέψη και στις δράσεις μου κι όταν πλέον αποκτήσαμε φίλους που είχαν παρόμοιες με εμάς ιδέες και προβληματισμούς δημιουργήσαμε μαζί το ΔΙΚΤΥΟ ΑΙΓΑΙΟΥ στο οποίο και συμμετείχαν αρκετοί πολίτες και ομάδες από πολλά νησιά του Αρχιπελάγους.

Κάναμε πολλές συναντήσεις εκείνα τα πρώτα χρόνια, κάθε φορά και σε άλλο νησί, κι αφού τα κουβεντιάσαμε, αποφασίσαμε από κοινού να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να μπορέσουμε να σπάσουμε αυτή τη διαπλεκόμενη σιωπή –τοπικών αρχόντων και υπηκόων-και να βάλουμε ένα φρένο στην καταστροφή των νησιών που διαγραφόταν μπροστά μας, εξαιτίας της αδυναμίας της πολιτείας να χαράξει και να εφαρμόσει μια πολιτική προστασίας των αιγαιοπελαγίτικων νησιών, που θα έπρεπε να αποτελούν προστατευόμενα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Αρκετές καταγγελίες, μηνύσεις και άλλες παρεμφερείς ενέργειες, ανέλαβε να τις κάνει η ομάδα της Σύρου επειδή βρίσκεται κοντά στις δημόσιες υπηρεσίες. Και για το λόγο αυτό παραβρέθηκα κι εγώ σε πάμπολλες δίκες που προκάλεσαν οι καταγγελίες που γίνονταν από το Δίκτυο Αιγαίου. Μηνύσεις και καταγγελίες για συνεχείς διανοίξεις δρόμων από ιδιώτες αλλά και Δήμους, χωρίς αδειοδοτήσεις, μέσα σε προστατευόμενες δασικές εκτάσεις, σε αρχαιολογικούς χώρους, σε περιοχές NATURA, μηνύσεις για παράνομη πολεοδόμηση και δημιουργία εκατοντάδων παραθεριστικών κατοικιών από ψευδεπίγραφους συνεταιρισμούς, μηνύσεις για καταστροφή βιοτόπων, για παράνομες τοποθετήσεις κεραιών, για εγκατάσταση αιολικών πάρκων και γεωτρήσεις χωρίς τις αναγκαίες άδειες κι ό,τι μπορεί ακόμη να βάλει ανθρώπου νους.

Συχνά στις δίκες αυτές συνάντησα δημάρχους που έρχονταν να καταθέσουν σαν μάρτυρες υπεράσπισης, ώστε με το κύρος της εξουσίας να απενοχοποιήσουν παρανομούντες συνεργαζόμενους ιδιώτες εργολάβους. Συγκρούστηκα με υπαλλήλους και διευθυντές πολεοδομιών που πλούτιζαν αδειοδοτώντας τα πάντα χάριν χρημάτων. Και σήμερα έχουμε κάποιους να εκτίουν πολυετείς ποινές κάθειρξης για όλα τα παραπάνω.

Άφατη μελαγχολία, λοιπόν, με πλημμυρίζει κι άφατος πόνος, όταν κοιτάζω τις φωτογραφίες της Ίου που τραβήξαμε 40 χρόνια πριν.

Σκέφτομαι αυτούς τους ελάχιστους κατοίκους -φτάνουν δε φτάνουν τις 2000 ψυχές- που δεν ένιωσαν την ανάγκη να δημιουργήσουν μιαν αληθινή, μια ουσιαστική κοινωνία ανθρώπων, ώστε να συνεργαστούν και να οργανώσουν ένα συνεταιρισμό για να διαχειριστούν από κοινού το μέλλον το δικό τους αλλά και της μικρής στεριανής λουρίδας γης που κατοικούν.

Και να απολαύσουν έτσι, στη λογική ενός ήπιου αειφορικού τουρισμού, τα οφέλη που τους προσφέρουν άνθρωποι που έρχονται από τα πέρατα του κόσμου με την επιθυμία να βιώσουν, έστω και για λίγο, τη μοναδικότητα ενός αιγαιοπελαγίτικου νησιού.

Ξεχνούν πως οφείλουν να το παραδώσουν στις επόμενες γενεές έτσι όπως οι ίδιοι το κληρονόμησαν και να μην το ξεπουλήσουν στον πρώτο υπερφίαλο επιχειρηματία που θα καταστήσει ολόκληρο το νησί «προσωπική επιχείρηση…»

Σαν διέξοδο στον αδιέξοδο αυτό δρόμο της «Άγριας και χωρίς όρια Ανάπτυξης», εμείς, μερικές εκατοντάδες κάτοικοι των Κυκλάδων συν-εργαζόμαστε για την κήρυξη από την Ουνέσκο των κυκλαδίτικων νησιών σε Γεωλογικό Περιβαλλοντικό Πάρκο, λόγω της μεγάλης γεωλογικής σημασίας του Αρχιπελάγους. Στόχος μας είναι να έχουν τα νησιά μας ήπιο τουρισμό από όλον τον κόσμο και σε όλη τη διάρκεια του έτους. Για ανθρώπους που αναζητούν τον περιπατητικό, φυσιολατρικό, αρχαιολογικό και εκπαιδευτικό τουρισμό και την ουσιαστική απόκτηση γνώσεων για την προέλευση του πλανήτη και για την ιστορία του ανθρώπου ως φορέα πολιτισμού.

Κι ας αφήσουμε πίσω μας το ξεπουλήρητο: Ο,ΤΙ ΦΑΜΕ, Ο,ΤΙ ΠΙΟΥΜΕ, ΚΙ Ο,ΤΙ ΑΡΠΑΞΕΙ Ο ΑΠΥΘΜΕΝΟΣ…

γράφει ο Τέος Ρόμβος