Τι κοινό έχει ο κουρέας της Αβάνας και ο συμβολαιογράφος της Αθήνας...

Κλειστό επάγγελμα σημαίνει εγγυημένη ελάχιστη αμοιβή, προστασία από τον ανταγωνισμό. Θα μπορούσε να αποτελεί μια διευρυμένη εκδοχή δημοσιοϋπαλληλίας. Και στις δυο περιπτώσεις το κόστος των προνομίων το επιμερίζεται η υπόλοιπη κοινωνία.

Παλαιότερα, μέχρι την είσοδο στην ΕΟΚ, είχαμε «κλειστούς» βιομηχάνους. Αρκεί να είχε κάποιος μπάρμπα στην Κορώνη (την εκάστοτε εξουσία) και εξασφάλιζε δάνεια (θαλασσοδάνεια) από τις κρατικά ελεγχόμενες τράπεζες και ήλεγχαν σχεδόν απόλυτα την αγορά για να στήσει επιχείρηση.

Οι δασμοί που υπήρχαν στα εισαγόμενα εξασφάλιζαν πελατεία για τα πολύ φθηνότερα, αλλά και ακόμη χειρότερης ποιότητας προϊόντα των βιομηχάνων του «γλυκού νερού» της εποχής εκείνης. Ήταν η εποχή που τα εισαγόμενα ήταν σύμβολο επίδειξης κοινωνικής ευημερίας για κάποιον.

Μετά άνοιξαν οι αγορές, οι περισσότεροι επιχειρηματίες του «γλυκού νερού» πήραν ότι είχαν κερδίσει ή ότι είχε απομείνει από τα θαλασσοδάνεια, τα πήγαν στην Ελβετία και στις περισσότερες επιχειρήσεις του θερμοκηπίου μπήκε λουκέτο.

Όσες επιχειρήσεις έμειναν εξελίχθηκαν για... να μπορούν να αντεπεξέλθουν στο διεθνή ανταγωνισμό. Σε κάποιους κλάδους όπως τα τσιμέντα τα καταφέραμε μια χαρά, σε κάποιους άλλους όπως η κλωστοϋφαντουργία τα πράγματα εξελίχθηκαν άσχημα. Τώρα όμως εν μέσω παγκοσμιοποίησης χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουμε τους στόχους με βάση τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα...

Δυστυχώς η επιστροφή στο παρελθόν, που λόγω απόστασης φαίνεται ειδυλλιακή, δεν είναι λύση. Εξάλλου το να περιμένουμε στην εποχή του ipad να σταματήσει η παγκοσμιοποίηση είναι σαν να περιμένουμε να σταματήσει η γη να κατέβουμε.

Ακόμη και η Κούβα αποφασίζει να ανοίξει χαραμάδα σε κάποια επαγγέλματα. Στη χώρα του Φιντέλ όλα τα επαγγέλματα είναι κλειστά. Το κράτος ρυθμίζει τα πάντα. Άπαντες έχουν δουλειά και πληρώνονται βρέξει χιονίσει με περίπου 10 ευρώ το μήνα οι χαμηλόμισθοι και με 15 οι μηχανικοί, γιατροί κλπ. Λαμβάνουν ακόμη κατά κεφαλήν ένα κιλό φασόλια, ένα κιλό ρύζι, εκατό γραμ. καφέ, ένα τέταρτο κοτόπουλο, λίγο χοιρινό το μήνα με δελτίο. Το ηλεκτρικό είναι δωρεάν αλλά και μέσα στην Αβάνα έχει λίγες ώρες τη μέρα.

Τα υπόλοιπα στη μαύρη αγορά που υπάρχει γύρω από την τουριστική βιομηχανία όπου οι τιμές είναι ίδιες με τις δικές μας. Πως τα βγάζουν πέρα; «Πως να πείσω τις κόρες μου 16 και 12 ετών ότι πρέπει να σπουδάσουν, όταν βλέπουν ότι στο πεζοδρόμιο μπορούν να βγάλουν σε ένα βράδυ τρία και τέσσερα μηνιάτικα» μου είχε πει μια ντόπια την τελευταία φορά που βρέθηκα στη Αβάνα τον περασμένο Χειμώνα.

Μια άλλη ανθηρή βιομηχανία είναι τα λαθραία πούρα καθώς οι περισσότεροι τουρίστες δεν ξεχωρίζουν από τη γεύση, τους πουλάνε ότι να ΄ναι για γνωστές μάρκες σε φθηνότερες τιμές. Σε εμένα έτυχε και από επίσημο μαγαζί, το κουτί που πήρα να είναι προσεκτικά παραβιασμένο. Όταν το έδειξα στον αρμόδιο απλά το πήρε και μου έδωσε ένα άλλο. Δεν έχω πειστεί ακόμη ότι εκείνα τα Μοντεκρίστο είναι αυτά που ξέρω. Προφανώς στον εισαγωγέα της Ευρώπης δεν περνάνε οι αλχημείες που περνάνε στου τουρίστες.

Λοιπόν, το Reuters έγραψε ότι το καθεστώς της Κούβας αποφάσισε να μειώσει την παρουσία του κράτους σε διάφορους μη στρατηγικής σημασίας τομείς όπως π.χ. τα κουρεία, όπου ο κουρέας θα έχει ευχέρεια να κινηθεί εντός ενός πλαισίου προκαθορισμένων τιμών. Αν θυμάμαι καλά και ο Γκορμπατσόφ μια χαραμάδα πήγε να ανοίξει, αλλά η πίεση ήταν τέτοια που τα σχέδια ανατράπηκαν...

Το ενδιαφέρον σε αυτή την περίπτωση είναι ότι Κούβα και Ελλάδα πραγματοποιούν μεταρρυθμίσεις προς την ίδια κατεύθυνση την ίδια ακριβώς περίοδο. Ανοίγουν κλειστά επαγγέλματα και μειώνουν την παρουσία του κράτους στην οικονομική δραστηριότητα.

Ίσως η Κούβα είναι η μοναδική περίπτωση στον κόσμο που είμαστε μπροστά σε επίπεδο μεταρρυθμίσεων.
του Κώστα Στούπα στο Capital