Ρεπορτάζ από τα κάτεργα της Apple στην Κίνα (θυμηθείτε αυτό όταν πάτε να αγοράσετε συσκευές της Apple)

Πριν από λίγους μήνες με αγωνία χιλιάδες απλοί χρήστες ή και φαν της Apple έβλεπαν τον Steve Jobs να παρουσιάζει το iPad και πριν από λίγες ημέρες το σκηνικό επαναλήφθηκε με το αφεντικό της Apple να παρουσιάζει την 4η έκδοση του iPhone. Το τι ακολουθεί δεν χρειάζεται να το αναφέρουμε ξανά, αφού σίγουρα το γνωρίζετε: pre-orders, ένας πανικός παραγγελιών και αγορών, που αυτόματα μεταφράζονται σε δισεκατομμύρια δολάρια εσόδων στην εταιρία, υπεραρκετά για να κάνουν τον Jobs τρισευτυχισμένο και νούμερο ένα όνομα στον χώρο της τεχνολογία, αφού ο Bill Gates αποσύρθηκε για να στραφεί στην φιλανθρωπία. Είναι όμως όλα τόσο ευχάριστα, όσο φαίνονται; Μάλλον όχι.

Μελανό σημείο όμως όλης αυτής της επιτυχίας αποτέλεσαν οι φήμες, που ήθελαν τους εργάτες που εργάζονταν-ζούσαν στα εργοστάσια της Apple στην Κίνα να… αυτοκτονούν μαζικά! Έντεκα άτομα έχασαν την ζωή τους σε ένα μυστικό εργοστάσιο στην Κίνα, όπου κατασκευάζονται και συναρμολογούνται οι συσκευές iPad, iPhone και iPod, περιστατικά που μόνο μεμονωμένα δεν μπορείς να χαρακτηρίσεις και θα αποτελούσαν τουλάχιστον καταστροφή στο επικοινωνιακό κομμάτι για την εταιρία.

Ο Steve Jobs έδρασε άμεσα για... να αντικρούσει τους χαρακτηρισμούς περί κατέργων, με άθλιες συνθήκες εργασίας: “Πηγαίνεις σε αυτό το μέρος και λες είναι εργοστάσιο, άλλα Θεέ μου έχουν εστιατόρια, κινηματογράφους, πισίνες και νοσοκομεία” λέει. “Για εργοστάσιο είναι πάρα πολύ καλό”. Βέβαια θα είχε ενδιαφέρον να γνωρίζαμε τι θεωρεί ακριβώς “πολύ καλό” ο Steve Jobs άλλα και τις αντιδράσεις των Αμερικανών εργατών, αν αναγκάζονταν να δουλέψουν κάτω από αυτές τις συνθήκες, που έφερε στο φως της δημοσιότητας το ρεπορτάζ της Daily Mail.

Την ίδια στιγμή, που ο Steve Jοbs έκανε σόου παρουσιάζοντας το iPhone, η Daily Mail είχε τρυπώσει μυστικά σε αυτό το “πολύ καλό” εργοστάσιο, όπου οι νεοπροσληφθέντες συντάσσονταν σε γραμμές, λες και βρίσκονταν σε στρατόπεδο, για να τραγουδήσουν τον ύμνο της εταιρίας, για την οποία ουσιαστικά θα εργάζονταν για λιγότερο από 20 λίρες την εβδομάδα. Πρόκειται για το επονομαζόμενο εργοστάσιο “i-Nightmare”, ουσιαστικά δύο εργοστασιακές μονάδες κοντά στην πόλη Shenzhen, των 17 εκατομμυρίων κατοίκων (ψαροχώρι θα το χαρακτήριζες πριν 20 χρόνια), ιδιοκτησίας της Foxconn, του μεγαλύτερου εξαγωγέα της Κίνας, που παράγει επίσημα προϊόντα της Apple και απασχολεί 800.000 εργάτες σε όλη την χώρα (420.000 από αυτούς, στις συγκεκριμένες μονάδες).

Όταν ο Jobs μιλάει στο Σαν Φρανσίσκο, η Foxconn παίρνει κρυφά μέτρα για να αποφύγει το σκάνδαλο να πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις. Κατ’ αρχήν υποχρεώνει τους εργαζόμενους να υπογράψουν έγγραφο (το οποίο έχει στην διάθεση της η Daily Mail), όπου υπόσχονται… να μην αυτοκτονήσουν. Όπως και έγγραφο σύμφωνα με τον οποίο δεν πρόκειται εκείνοι ή οι συγγενείς τους να κάνουν μήνυση στην εταιρία σε περίπτωση “αιφνίδιου θανάτου ή τραυματισμού, συμπεριλαμβανομένης της αυτοκτονίας και του αυτοτραυματισμού”. Ταυτόχρονα στήνει ένα κλουβί για να προστατέψει τους εργάτες λιγότερο και την υπόληψη της περισσότερο: συρμάτινοι τοίχοι μέχρι την οροφή και συρμάτινα δίχτυα στην βάση των κτιρίων, ώστε να είναι δύσκολο για οποιονδήποτε να πραγματοποιήσει την απόφαση του να πηδήξει από κάποιο παράθυρο.

Στον στόχαστρο μπήκαν και τα “κακά δαιμόνια”, αφού εκατοντάδες μοναχοί με ξυρισμένα κεφάλια και μακριές ρόμπες πήγαν στις εγκαταστάσεις για να τα ξορκίσουν, σε συνδυασμό με 2.000 κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους, που αξιολογούν την ψυχική κατάσταση των εργατών. Αν κάποιος δεν ανταποκρίνεται στα standards, που έχουν θέσει καλόγεροι και ψυχολόγοι, μεταφέρεται στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας της Shenzhen, μια ιδιωτική κλινική, όπου θα βρείτε πάρα πολλούς εργάτες της Foxconn.

Μιας εταιρίας, που έχει καταφέρει να φτάσει σε έναν εκπληκτικό ρυθμό παραγωγής. Και πως να μην το καταφέρει αυτό, όταν τα εργοστάσια της λειτουργούν 24 ώρες το εικοσιτετράωρο και 7 ημέρες την εβδομάδα; Όταν η ημέρα ξεκινά με το άκουσμα του εθνικού ύμνου της Κίνας από τα ηχεία, με το σύνθημα “Σηκωθείτε, σηκωθείτε, σηκωθείτε, χιλιάδες καρδιές με ένα μυαλό”, όταν στους τοίχους αναγράφονται συνθήματα που υποτίθεται ότι δίνουν κίνητρο, όπως το “να πετυχαίνετε στόχους, εκτός κι ο ήλιος πάψει ν’ ανατέλλει”; Όταν όλο αυτό περιβάλλεται από έναν καλά οργανωμένο μηχανισμό προπαγάνδας, που αφήνει να διαρρεύσουν μόνο οι πληροφορίες που πρέπει; Όταν οι εργάτες πρέπει να εργάζονται για 15 ώρες κάθε ημέρα, ώστε να ανταποκριθούν στις μεγάλες απαιτήσεις της αγοράς για υπολογιστές και τηλέφωνα της Apple;

Οι εγκαταστάσεις, τις οποίες χρησιμοποιούν οι εργάτες για να ξεκουραστούν, θυμίζουν φυλακές, με κουκέτες όπου βρίσκονται 3 κρεβάτια (με πλέγματα από μπαμπού αντί για στρώματα), το ένα πάνω στο άλλο για την εξοικονόμηση χώρου σε αίθουσες, που η θερμοκρασία φτάνει τους 35 βαθμούς, τα επίπεδα υγρασίας το 90% και δεν υπάρχει κλιματισμός. Κάποιοι κοιτώνες στεγάζουν 40 άτομα άλλα και μεγάλο αριθμό από μυρμήγκια και κατσαρίδες.

Οι 800.000 εργάτες της Foxconn, δουλεύουν ουσιαστικά για τον Terry Gou, που όπως και ο συνεργάτης του Steve Jobs, με περιουσία που αγγίζει τα 5.5 δισεκατομμύρια λίρες, είναι ένας από τους πλουσιότερους του κόσμου. Οι γονείς του εγκατέλειψαν την Κομμουνιστική Κίνα για την Ταϊβάν κι εκείνος ίδρυσε την Foxconn με 10 μόλις εργάτες, που έφτιαχνε τηλεοράσεις. Μέχρι που αντιλήφθηκε τις ευκαιρίες, που θα του προσέφερε, ο συνεχώς αυξανόμενος πληθυσμός-ανάγκες της Κίνας. Εργασιομανής, αυστηρός και τελειομανής στα 60 του, εφαρμόζει ένα σύστημα εν πολλοίς εμπνευσμένο από την στρατιωτική του εκπαίδευση, παρόμοια με την οποία εφαρμόζει και στους νεοπροσληφθέντες εργάτες της εταιρίας τους για αρκετές εβδομάδες, ώστε να γίνουν πειθαρχημένοι. Μάλιστα οι αμοιβές τους μειώνονται αν υποπέσουν σε παραπτώματα: μακριά νύχια, αργοπορία, φαγητό εν ώρα εργασίας, να κάθονται στο πάτωμα, να μιλούν ή να περπατάνε γρήγορα.

Οι δημοσιογράφοι της Daily Mail κατάφεραν να ξεπεράσουν το εμπόδιο της ασφάλειας του εργοστασίου και να μιλήσουν με εργάτες, που όμως ζήτησαν να μείνουν ανώνυμοι. Οι δηλώσεις τους σοκάρουν: απομόνωση από τον έξω κόσμο, άθλιες συνθήκες, καθόλου ψυχαγωγία, που κάθε άλλο παρά συμφωνούν με τις δηλώσεις του Jobs.

Αναφέρονται μάλιστα στην αυτοκτονία ενός 18χρονου, που μόλις τρεις μήνες μετά την πρόσληψη του αντιμετώπισε το δίλημμα να παραμείνει και να αντέξει την πίεση ή να επιστρέψει στην φτώχεια. Του είχε κοπεί ο μισθός επειδή έσπασε δύο εργαλεία, ενώ ανέφερε στην αδερφή του ότι η συμπεριφορά των προϊσταμένων του τον ταπείνωνε. Βρέθηκε σε μια λίμνη αίματος, προφανώς αφού είχε πηδήξει στο κενό, κι ενώ βρισκόταν ήδη στο νεκροτομείο η αδερφή του ενημερώθηκε ότι ήταν ασθενής και ανάρρωνε ενώ τελικά την ενημέρωσαν ότι πέθανε ξαφνικά για ανεξήγητους λόγους. Σε ένα πρωτοφανές στο εργοστάσιο φαινόμενο, η αδερφή του ξεκίνησε ένα κύμα αντιδράσεων, που ανάγκασε την Foxconn να αλλάξει την αιτία θανάτου σε “πτώση από μεγάλο ύψος”.

Ο Terry Gou επίσης αρνείται τις κατηγορίες για άσχημες συνθήκες εργασίας. Αναφέρεται στις αυτοκτονίες είτε ως μεμονωμένα περιστατικά, λόγω ερωτικών απογοητεύσεων των εργαζομένων και άλλων προσωπικών προβλημάτων, είτε ως προσπάθεια να εκμεταλλευθούν τις παχυλές αποζημιώσεις της εταιρίας τους. Ωστόσο οι τρεις επιζήσαντες, από απόπειρες αυτοκτονίας της Foxconn δεν μπορούν να πούνε και πολλά πράγματα, αφού η εταιρία απειλεί ότι θα σταματήσει να τους χρηματοδοτεί την περίθαλψη. Κατάφερε να διαρρεύσει όμως η είδηση για έναν τελευταίο αυτόχειρα, που αυτοκτόνησε λόγω της πίεσης έπειτα από 34 ώρες συνεχούς εργασίας.

Οργανώσεις από την Κίνα και όχι μόνο έχουν κινητοποιηθεί και αντιδρούν, άλλα όπως μπορείτε να διαπιστώσετε δύσκολα φτάνουν στα αυτιά μας τέτοιες ειδήσεις, αφού δεν καταφέρνουν να ξεπεράσουν τις πολυδάπανες διαφημιστικές καμπάνιες των προϊόντων της Apple και όχι μόνο, αφού δεν μπορώ να φανταστώ ότι είναι η μόνη εταιρία, οι εργαζόμενοι της οποίας αντιμετωπίζουν αυτές τις συνθήκες. Για την ιστορία η Foxconn αύξησε τους μισθούς κατά 30% στις 120 λίρες τον μήνα. Άλλα είναι βέβαιο ότι από κάπου θα τα πάρει αυτά τα χρήματα… ίσως από λίγες ώρες εργασίας ακόμη.

Στο κλείσιμο του μεγάλου τους άρθρου οι Andrew Malone και Richard Jones και μαζί τους κι εγώ, αναρωτιούνται πως ο βουδιστής Steve Jobs αντιμετωπίζει αυτή την κατάσταση και πως συμβαδίζουν όλα αυτά με τις απόψεις του περί κάρμα… ίσως απλά να απολαμβάνει τώρα και να είναι αποφασισμένος να πληρώσει μετά, στην επόμενη του ζωή.
του Ανέστη Χατζηδιάκου
από το away