«Καλές» και «κακές» σφαίρες

Πρώτη σφαίρα εναντίον του 15χρονου Αλέξανδρου προκάλεσε οργή και αγανάκτηση. Η δεύτερη (πολλές και όχι μία), εναντίον του 21χρονου αστυνομικού των ΜΑΤ προκάλεσε -κυρίως- αμηχανία ενδεχομένως πιο τρομακτική κι απ’ την ίδια την απόπειρα δολοφονίας. Το θύμα στοχοποιήθηκε όχι λόγω των πράξεών του ή του βιογραφικού του, αλλά επειδή φορούσε στολή. Οποιοσδήποτε ένστολος θα μπορούσε να είναι στη θέση του. Στον πολιτισμό της ατομικής ευθύνης, οι ριπές του καλάσνικοφ αρνήθηκαν στο θύμα το στοιχειώδες. Οι δράστες ως (προνεωτερικοί) μικροί Θεοί-τιμωροί επιβάλλουν την «τιμωρία» για το «έγκλημα», έξω και πέρα από την κοινωνία. Συνήθως έτσι δρουν οι φανατικοί. Οπως έγραφε και ο Αμος Οζ, ο φανατικός είναι ο πιο συναισθηματικός άνθρωπος του κόσμου. Τόσο πεισμένος ότι θέλει το καλό της κοινωνίας, τόσο πεισμένος για την αλήθεια του, που είναι πρόθυμος ακόμη και να σκοτώσει. Για το «καλό» όλων.

Είναι οι... μαχητές μιας «πίστης» καχύποπτης, εκδικητικής και απλοϊκής που νομιμοποιείται από τις «αμαρτίες» του «άλλου» -όχι ως ατόμου αλλά ως μέλους μιας ομάδας. (Οπως και οι ρουκέτες της Χαμάς: Δεν έχουν -συνήθως- συγκεκριμένους στρατιωτικούς στόχους, αρκεί να έχουν θύματα που να ρέει μέσα τους «ισραηλίτικο αίμα». Αυτές τις τυφλές ρουκέτες πολλοί τις αντιλαμβάνονται ως έσχατη λύση απέναντι στα δεινά που επιβάλλονται από τους Ισραηλινούς.)

Υπάρχουν «καλές» και «κακές» σφαίρες;

Πιθανόν ναι. Αλλά το ερώτημα είναι άστοχο αν δεν απαντηθεί ένα άλλο: Ποιος τις ξεχωρίζει; Ποιος έχει την εξουσία και τη δύναμη να τις κατατάσσει σε παράνομες ή σε νόμιμες, σε καλές ή σε κακές; Ποιος τελικά διαθέτει την επιρροή και την εξουσία και -το κυριότερο- αναλαμβάνει την ευθύνη για τη χρήση βίας; Η καλύτερη μέχρι στιγμής απάντηση έχει δοθεί: Οι θεσμοί της Δημοκρατίας. Και έχει λειτουργήσει. Οχι τέλεια - αλλά επιτέλους όποιος αναζητά «Παραδείσους» και δεν μπορεί να αντιληφθεί την ομορφιά μιας δημοκρατικής διαδικασίας ας αναζητήσει μια θρησκευτική σέχτα. Η πράξη τρομοκρατίας, χθες ξημερώματα στα Εξάρχεια, δεν ήταν παρά μία απλοϊκά πολιτικοποιημένη εκδοχή της θλιβερής, πρωτόγονης, βεντέτας. Κι αν κάποτε στα οροπέδια το έγκλημα «μεταδιδόταν» μέσω του DNA του δράστη νομιμοποιώντας τον αφανισμό των απογόνων του, σήμερα σε μερικούς φανατικούς αρκεί απλώς η στολή. Αυτός ο λαϊκισμός δεν είναι ούτε τυχαίος ούτε καινούργιος.

Σ’ έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο σύνθετος, δυστυχώς πολλοί -όλο και περισσότεροι δεξιά και αριστερά- φαίνεται να αναζητούν όλο και πιο απλοϊκές «λύσεις» - είναι πάντα και οι πιο βολικές.

Ο κόσμος μοιράζεται ανάμεσα σε «καλούς» και σε «κακούς», η ψευδο-έννοια «λαός» αποκτά μεταφυσικές διαστάσεις και τα «δίκαιά του» προβάλλονται ως αλήθειες εξ αποκαλύψεως. Mπορεί να μη ρίχνουν αυτοί τις σφαίρες, αλλά φροντίζουν -ανεύθυνα- να τις διακρίνουν σε «καλές» και «κακές».
Του Τακη Καμπυλη