Αντιστροφή...

Με το χιούμορ και τον αυτοσαρκασμό σχετικεύουμε το Εγώ και δεν κινδυνεύουμε να πεθάνουμε από πολύ Εαυτό. Γι’ αυτό η γιορτή της αποκριάς δεν είναι μόνο η τροφοδοσία της ελπίδας μέσα από την αρχαία ελληνική «άρση», είναι και το ξαλάφρωμα από την πλησμονή του εαυτού, από το πολύ Εγώ, απ’ ό,τι κάνει την καρδιά βασάλτινη και το ναρκισσισμό μας αβάσταχτο. Για να συμβεί αυτό, τα συνήθη όρια πρέπει να πέσουν σε μια τελετουργική στιγμή, τη στιγμή της «κάθαρσης», που κυρώνεται από έναν θρησκευτικό –ειδωλολατρικό και χριστιανικό εν ταυτώ- καθαγιασμό. Έτσι, το διαχρονικό religious θα σημάνει την αναδέσμευση στην ισότητα, μα πιο πολύ στην εξισορρόπηση -έστω για μια στιγμή- των κοινωνικών αντιθέσεων και των διαχωρισμών.

Έτσι, σ’ αυτή την κορυφαία γιορτή της... αντιστροφής οι «κάτω» τολμούν να διακωμωδήσουν τους «πάνω», αναζωογονώντας την ευνουχισμένη στην κανονικότητα επιθυμία τους, ενώ το Εγώ των «πάνω» για μια χαρούμενη εκατέρωθεν στιγμή κενώνεται αναίμακτα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αναθερμαίνεται η κοινωνική συνοχή αλλά και η ελπίδα ότι ο ελληνικός σωρείτης δεν ψεύδεται, ότι κάποια στιγμή «Θα γυρίσει ο τροχός…»!

Τι γίνεται όμως σήμερα; Στην εποχή του Homo festivus, της τεχνητής διαφάνειας, της ομοιογενοποίησης και της εικονικής άρσης των διαχωριστικών γραμμών, η αποκριά όπως κάθε «κάθ-αρση» (Καθαρή Δευτέρα) και αυτοκάθαρση, έχει απολέσει το νόημά της. Η γιορτή, που σώζει από τη βία της συσσώρευσης με τη θυσία του περίσσιου, στη σημερινή εποχή της νεοφιλελεύθερης υπερσυγκέντρωσης δεν υφίσταται. Η αντιστροφή δεν επισυμβαίνει κι έτσι δεν υπάρχει η βασική προϋπόθεση του χιούμορ και του λυτρωτικού αυτοσαρκασμού.

Ακόμα και οι μάσκες δεν σημαίνουν πλέον τίποτ’ άλλο ειμή μόνο την υποκρισία, δηλαδή κάτι πέρα και πάνω από το δημιουργικό ψέμα, που υποδηλώνει την αλήθεια. Σε ποια, όμως, αλήθεια, ή, ακόμα, σε ποιο ψέμα να πιστέψει ένας άνεργος, που δεν έχει να πάει γάλα στα παιδιά του; Να πιστέψει στην αντιστροφή, που αργά ή γρήγορα επισυμβαίνει. Τα μηνύματα έρχονται. Οι εξαγωγές της Γερμανίας στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται ότι θα μειωθούν το 2012 πάνω από 7%. Τα μέτρα που επιβάλλουν στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία εξαερώνοντας τους μισθούς και τις συντάξεις γίνονται μπούμεραγκ. Σε λίγο η κρίση θα εγκατασταθεί και στον ευρωπαϊκό βορρά, καθώς οι επιχειρήσεις από εκεί θα μετακομίζουν στον φθηνό νότο. Τότε θα έχουμε τη μεγάλη αντιστροφή της κρίσης. Μόνο που αυτή θα είναι πραγματική και όχι συμβολική, όπως συμβαίνει τις απόκριες.

Γι’ αυτό, για την ώρα, ας χαρούμε τη δεύτερη, ας ταξιδέψουμε σε ό,τι έχει απομείνει από τη συλλογική χαρά. Ας πάμε εκεί όπου ο χρόνος, αυτός ο απαθής φονιάς, εξακολουθεί να καταργείται μέσα και μέσω της γιορτής, εκεί όπου ακόμα αυτή διατηρεί το στοιχείο της πραγματικής άρσης των αισθημάτων και του ηθικού των ανθρώπων, που δοκιμάζονται σκληρά.
γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ Χ.ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ

από το gpapaso