Αντοχή κοινωνίας έναντι του χρόνου

Η υπερψήφιση του Μεσοπρόθεσμου από τη Βουλή, κατά κοινή ομολογία, επιφέρει δυσβάστακτες περικοπές και φορολογήσεις σε ευρύτατα στρώματα του πληθυσμού, ακόμη και στα πιο αδύναμα. Βεβαίως, ανώδυνες λύσεις δεν υπάρχουν στην παρούσα φάση, και κυρίως η όποια λύση δεν εξαρτάται πλέον μόνο από την Ελλάδα.

Το μόνο ρεαλιστικό επιχείρημα υπέρ της επιβολής του κοινωνικά επώδυνου Μεσοπρόθεσμου είναι η χρονική απομάκρυνση της χρεοκοπίας, όχι η αποτροπή της. Το περσινό δίλημμα «Μνημόνιο διάσωσης ή Χρεοκοπία», τώρα ετέθη ως «Μεσοπρόθεσμο ή Θάνατος χωρίς 5η δόση». Η ελληνική κυβέρνηση, εξουθενωμένη πολιτικά, υποχρεώνεται από... τους Ευρωπαίους να αγοράσει πανάκριβο χρόνο, με τίμημα την κοινωνική αποδιάρθρωση. Κατ΄ουσίαν, η κυβέρνηση βάζει υποθήκη την κοινωνία, κατά τις επιταγές των εταίρων-δανειστών, τιμωρώντας τυφλά, δηλαδή άδικα έως μοχθηρά, αδύναμους και ανθεκτικούς, έντιμους και φοροφυγάδες, πένητες και πλούσιους.

Είναι βαριά και παρακινδυνευμένη αυτή η υποθήκη. Διότι ουδείς μπορεί να γνωρίζει σε ποια κατάσταση θα βρίσκεται η κοινωνία κατά το οψέποτε πέρας του Μεσοπρόθεσμου ― αν δεν έχει επιβληθεί εν τω μεταξύ Μνημόνιο ΙΙΙ. Εικάζουμε βάσιμα εντούτοις ότι η κοινωνία θα υποφέρει πολύ, όχι διότι δεν επιθυμεί να αλλάξει και να χάσει τη βολή της, αλλά διότι η ύφεση και η ανεργία δεν θα σταματήσουν να σαρώνουν νοικοκυραίους και νοικοκυριά. Ουδείς τολμά να προβλέψει έναν εύλογο χρόνο επιστροφής των ανέργων στην εργασία, ούτε πότε θα ανασχεθεί η ύφεση. Και είναι βέβαιο ότι το δεύτερο δάνειο, όταν και αν δοθεί, θα συνοδεύεται από τρίτο κύμα λιτότητας.

Κι άλλες υποθήκες: η παρατεταμένη ύφεση και η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης δοκιμάζουν τις αντοχές της δημοκρατίας και της εθνικής κυριαρχίας. Χθες, ο Γερμανός αρθρογράφος της Frankfurter Allgemeine Zeitung, Michael Martens, περιέγραψε την κατάσταση στην Ελλάδα ως «περιορισμένη-συρρικνωμένη δημοκρατία». Προχθές, ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Β. Βενιζέλος, μέσα στη Βουλή, επεσήμανε ότι η χώρα κινδυνεύει να μετατραπεί σε «απολύτως προτεκτοράτο». Ίσως οι απειλές κατά της δημοκρατίας και της εθνικής κυριαρχίας να ακούγονται αφηρημένες προς το παρόν στα αυτιά του οικονομικά πληττόμενου, αλλά δεν παύουν να υφίστανται, με απροσμέτρητο ιστορικό κόστος.

Μόνη ελπίδα εφεξής: οι Ευρωπαίοι ηγέτες να αποφασίσουν εντέλει τι είδους Ευρώπη επιθυμούν, και να λάβουν μέτρα ριζικής θεραπείας της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη. Σε αυτή την κατεύθυνση, η έκδοση ευρωομολόγου μπορεί να ανακουφίσει από τα χρέη τις δοκιμαζόμενες χώρες, και την Ελλάδα, και να ανοίξει οδό σωτηρίας για τους λαούς.

από το βλέμμα