Ελλάδα: συνδικαλισμός «Σοβιετικού» τύπου;

Οι σκέψεις που παραθέτω γεννήθηκαν και ενισχύθηκαν εδώ και αρκετά χρόνια ως προβληματισμός από τα δρώμενα των ηγετών του ελληνικού Συνδικαλισμού αλλά τις καταθέτω σήμερα με αφορμή 2 μεγάλης σημασίας πρόσφατων γεγονότων:

Πρώτον, της συμπεριφοράς και των ανακοινώσεων του Προέδρου της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ κ Φωτόπουλου στο θέμα της «πώλησης μέρους της ΔΕΗ» και,

Δεύτερον με την απίστευτα ισχνή, χωρίς παλμό και δυναμισμό παρουσία της ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ και των Προέδρων τους στον εορτασμό της Πρωτομαγιάς του 2011, που συνέπεσε με την πρώτη επέτειο της παρουσίας της τρόικα στην Πατρίδα μας.

Για τον οποιονδήποτε σοβαρό μελετητή της...εξελικτικής πορείας του παγκόσμιου συνδικαλιστικού κινήματος θα αποτελούσε ένδειξη αφελούς ανωριμότητας, εάν όχι και απόδειξη ύποπτης μυωπικής θεώρησης, η παραγνώριση των αγώνων και των θυσιών μυριάδων ανώνυμων και επώνυμων συνδικαλιστών για τη γενική βελτίωση των συνθηκών εργασίας και απασχόλησης, αύξηση των μισθών και αποδοχών καθώς και θεσμικών απολαβών των εργαζομένων σε όλες τις χώρες του πλανήτη μας και ιδιαίτερα χωρών της Ευρώπης και της Β. Αμερικής.

Το καπιταλιστικό σύστημα περιέχει στην δομολειτουργική του οντότητα εσωτερικές αντιφάσεις οι οποίες, εσφαλμένα είχε υποθέσει ο Κ. Μαρξ, οδηγούν στον αφανισμό του. Τελικά, όμως, οι πραγματικότητες του τέλους του 20ου και της αρχής του 21ου αιώνα οδηγούν στην μεταλλαγή του σε νέο-καπιταλιστικό, νεοφιλελεύθερο κοινωνικο-οικονομικό σύστημα που το χαρακτηρίζει ο κρατικός παρεμβατισμός που λειτουργεί σε παράλληλη πορεία με τον ισχυρό συνδικαλισμό.

Σε Δυτική Ευρώπη, Βόρια Αμερικής, Ιαπωνία, Αυστραλία και αλλού οι κατακτήσεις των εργαζομένων έφτασαν να ξεπερνούν σημαντικά τα "οράματα" και των πλέον ουτοπιστικών από κοινωνικούς ρεφορμιστές, φιλοσόφους, κοινωνιολόγους και οικονομολόγους του 18ου, 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Σε αντίθεση με τις πενιχρές κατακτήσεις των εργαζομένων σε χώρες όπου το ισχύον κοινωνικο-οικονομικο-πολιτικό καθεστώς ήταν μέχρι και την κατάρρευση του τείχους το 1989 Κομμουνιστικό ή, σε διπλωματική γλώσσα Μαρξιστικό- Σοσιαλιστικό.

Η Μαρξιστική-Λενινιστική θεωρία επέβαλε την άποψη ότι τα εργατικά συνδικάτα, και γενικότερα ο συνδικαλισμός δεν είναι σε θέση να επιλύσει τα προβλήματα των εργαζομένων εφόσον υπάρχει και λειτουργεί ως μία διάσταση του νεοφιλελεύθερου καπιταλιστικού συστήματος. Ενόσω τα μέσα παραγωγής, και κατά συνέπεια οι δομές ενός κοινωνικού συστήματος ελέγχονται από την "καπιταλιστική ολιγαρχία" τα Συνδικάτα είναι υποχρεωμένα να περιορίζουν τις δραστηριότητές τους σε μια σειρά "αμυντικών"ενεργειών που στοχεύουν στην άμβλυνση της καταπίεσης και της κατάχρησης των εργαζομένων από το κεφάλαιο.

Στο Weltanschauung, στην κοσμοθεωρία δηλαδή του Λένιν το προβάδισμα του αγώνα για την αλλαγή ανήκει, λογικά, στο συνδικαλιστικό κίνημα και ο ηγετικός του ρόλος αποτελεί το πλαίσιο αναφοράς των ηγετικών στελεχών του συνδικαλισμού. Το Κομουνιστικό Κόμμα, το οποίο για τον Λένιν αποτελούσε την "ψυχή, την κινητήρια δύναμη της αλλαγής" με την κατάλληλη ευκαιρία θα χρησιμοποιούσε το συνδικαλιστικό κίνημα για την "ανατροπή και εξολόθρευση" του καπιταλιστικού κοινωνικο-οικονομικού συστήματος και μαζί του κατεστημένου που το ελέγχει.

Ο συνδικαλισμός δεν αποτελούσε για τον Λένιν, και άλλους Μαρξιστές, απλά και μόνο "θεμιτό" αλλά "αναγκαίο μέσο" εφόσον η κοινωνικο-οικονομική δομή ενός κοινωνικού συστήματος είναι καπιταλιστική. Επιπρόσθετα για τον Λένιν
"...Τα συνδικάτα δεν αρμόζει να ασχολούνται αποκλειστικά και μόνο με τον μετωπικό αγώνα ενάντια στο κεφάλαιο αδιαφορώντας για ότι αφορά το πολιτικο-μορφωτικό κίνημα των εργαζομένων τάξεων. Δεν φτάνει να επιδιώκουν περιορισμένους στόχους αλλά πρέπει να αγωνίζονται και για την καθολική απελευθέρωση των καταπιεζόμενων εργαζομένων. Εφόσον ο οικονομικός αγώνας τους θεωρείται ανεπαρκής, τότε απογυμνώνεται από κάθε σοσιαλιστική έννοια..."

Το συνδικαλιστικό κίνημα στην Μαρξιστική θεωρία αποτελεί ένα πολύ αποτελεσματικό όπλο στη διαδικασία διάβρωσης και ανατροπής του καπιταλιστικού συστήματος. Φυσικά κάτω από το πρίσμα αυτής της θεώρησης είναι από τη μια λογικό να υποθέσει κανείς ότι το Κ.Κ. κάθε χώρας επιθυμεί την άλωση του οικείου συνδικαλιστικού κινήματος, και από την άλλη "παράλογο" να αντιπαρατίθεται κανείς στις κάθε είδους συνδικαλιστικές δραστηριότητες με «αντικομμουνιστικό μένος...»

Ο συνδικαλισμός, ξέχωρα από τις χώρες στις οποίες μέχρι και την ημέρα της κατάρρευσης της κεντρικής εξουσίας ταυτιζόταν με το Κομμουνιστικό Κόμμα απετέλεσε μια υγιή παρέμβαση στις ποικίλες και συχνά ασύδοτες προσπάθειες ατόμων και ομάδων για μεγιστοποίηση των κερδών τους "σε βάρος των εργαζομένων..."
Τα πλέον φανερά δείγματα υγιούς συνδικαλισμού τα έχουμε στις χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής.

Αντιθέτως τα πλέον τρανταχτά δείγματα αποποίησης και κατάχρησης του συνδικαλιστικού κινήματος είχαμε στις χώρες όπου η Κομμουνιστική επανάσταση έφερε στην εξουσία τον κυρίαρχο λαό, κατά την Μαρξιστική ορολογία, «το προλεταριάτο...»

Τρότσκι και Λένιν πίστευαν ότι «…κάθε δουλειά αποτελεί κοινωνικά καταναγκαστικό έργο. Ο άνθρωπος πρέπει να εργάζεται για να μην πεθάνει. Βασικά δεν θέλει να εργάζεται. Αλλά η οργάνωση της κοινωνίας τον πειθαναγκάζει, τον ωθεί μαστιγώνοντάς τον προς αυτήν την κατεύθυνση. Η νέα, σοσιαλιστική κοινωνία διαφέρει από την κλασσική καπιταλιστική κοινωνία ακριβώς επειδή στο δικό μας σύστημα η εργασία γίνεται για τη βελτίωση του κοινωνικού συνόλου και συνεπώς εμείς δεν χρειαζόμαστε παπαδίστικες ή θρησκευτικές, φιλελεύθερες ή μενσεβικικές συνταγές για την αύξηση της παραγωγικής δραστηριότητας (της παραγωγικότητας) του προλεταριάτου...»

Μετά την επικράτηση της επανάστασης τα συνδικάτα θα έπρεπε να δηλώσουν υποταγή στο κόμμα και να το βοηθήσουν στην ολοκλήρωση του έργου καθώς το κόμμα θα άλλαζε τους στόχους του ριζικά μεταβάλλοντας τους από την "υπονόμευση" και την "αντιστράτευση" του απάνθρωπου-καταχρηστικού καπιταλιστικού συστήματος στη θεμελίωση, στην δόμηση του ωραίου «ουτοπιστικού» σοσιαλιστικού συστήματος.

Αλήθεια τι πιο όμορφο θα μπορούσε να ζητήσει ο κάθε εργαζόμενος στις αρχές του 20ου αιώνα ή ακόμη και σήμερα;
Ο Λένιν είχε υποστηρίξει ότι ακόμα και μετά την πλήρη επικράτηση της κομμουνιστικής επανάστασης τα συνδικάτα θα έπρεπε να συνεχίσουν τον διπλό αγώνα τους και συγκεκριμένα να προφυλάξουν τα κεκτημένα δικαιώματα των εργαζομένων και να προωθήσουν τα συλλογικά συμφέροντά τους πολεμώντας ενάντια στο «γραφειοκρατικό κατεστημένο» και τις υπερβολικές απαιτήσεις του.. Φυσικά κάποια δεδομένη στιγμή τα συνδικάτα θα συγχωνευθούν στον κρατικό μηχανισμό του κόμματος καθιστάμενα ένα από τα κύρια όργανα δράσης του, αναλαμβάνοντας την πλήρη ευθύνη για το τεράστιο έργο της θεμελίωσης των νέων δομών της Οικονομίας...
"Στη σοσιαλιστική μας κοινωνία τα Συνδικάτα έχουν χάσει την ταυτότητά τους με βάση τον ταξικό οικονομικό αγώνα αλλά με κανένα τρόπο δεν έχασαν και δεν θα χάσουν για πολλά χρόνια τη βάση τους ως όργανα ενός αταξικού, αλλά οπωσδήποτε οικονομικού αγώνα στις διαστρεβλωτικές τάσεις του ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟΥ των Σοβιέτ, για την προστασία των υλικών και πνευματικών δικαιωμάτων του εργαζόμενου λαού χρησιμοποιώντας μέσα και μεθόδους που βρίσκονται εκτός του ρεπερτορίου και των μηχανισμών και διαδικασιών του γραφειοκρατικού κατεστημένου..."

Αντίθετα με τις απόψεις Λένιν και Τρότσκι ο Στάλιν και η ομάδα του (αφού «χάθηκαν» οι άλλοι δύο της τριάδας που έκανε την επανάσταση)
Προχώρησαν στην πλήρη και απρόσωπη καθυπόταξη των συνδικάτων στον κομματικό μηχανισμό του Κ.Κ της ΕΣΣΔ.

Την ίδια εποχή που στις χώρες της δύσης το συνδικαλιστικό κίνημα πραγματοποιούσε δραματικές και κοσμοϊστορικές κατακτήσεις "εν ονόματι των εργαζομένων " καθοδηγούμενο κατά κύριο λόγο αλλά όχι αποκλειστικά από σοσιαλιστικά στελέχη [όπως τους Sidney και Beatrice Webb στην Αγγλία, και άλλους Φαμπιανούς σοσιαλιστές στη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες, τη Σκανδιναβική χερσόνησο, τη Γαλλία, τις ΗΠΑ και τον Καναδά] στη Μητρόπολη του Μαρξιστικού "οράματος" στην Ένωση Σοβιετικών σοσιαλιστικών δημοκρατιών το συνδικαλιστικό κίνημα μετουσιωνόταν σε μιά ακόμη αυστηρά ελεγχόμενη και προσεκτικά προγραμματιζόμενη δραστηριότητα της κεντρικής επιτροπής του Κ.Κ των Σοβιέτ.
Σε τελική ανάλυση τα συνδικάτα, όπως και κάθε άλλη κοινωνική ή πολιτιστική οργάνωση στην ΕΣΣΔ ελέγχονταν από το κόμμα και κατά συνέπεια ήταν «ελεύθερα να δραστηριοποιηθούν» μόνο στο μέτρο που το κόμμα το επέτρεπε….

Στην περίπτωση των προέδρων της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ είναι, νομίζω εκτός εάν κάνω λάθος, εμφανής, εάν όχι η υποταγή τουλάχιστον η «συμπόρευση», με τις επιθυμίες της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ στα σπλάχνα του οποίου ανήκουν…Στην περίπτωση του προέδρου της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ τα πράγματα αλλάζουν!

Με άλλα λόγια εύκολα διαπιστώνει κανείς από τις πράξεις και τις…απουσίες των συνδικαλιστικών οργανώσεων ότι το ΠΑΣΟΚ κατόρθωσε να εδραιώσει στην Ελλάδα συνδικαλισμό «Σταλινικού τύπου» όπου το κόμμα ελέγχει πλήρως τα προεδρεία ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ/ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ…

Ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ κ Φωτόπουλος ξαφνιάζει με την ανυποταξία του διαφοροποιούμενος από τους κ.κ Παπασπύρο, Πολυζωγόπουλο, εκτός εάν συμβαίνει «κάτι άλλο» που τώρα δεν είναι κατανοητό;


Είναι πιθανό κάποιοι να με εγκαλέσουν και να ερωτήσουν «γιατί χώνω τη μύτη μου στα ελληνικά συνδικαλιστικά θέματα;»
Θα δώσω απάντηση σε μια τέτοια πιθανή ερώτηση παραθέτοντας ένα μικρό μέρος μιάς έντονα "διαφωτιστικής" συζήτησης ανάμεσα στον Νικήτα Κρούστσεφ και τον Γουώλτερ Ρώυτερ που έγινε κατά τη διάρκεια δεξίωσης που έδωσαν Αμερικανοί συνδικαλιστές πριν 50 χρόνια προς τιμή του τότε αρχηγού της ΕΣΣΔ που επισκεπτόταν τις ΗΠΑ:

Ρώυτερ: Πώς μπορεί ο Σοβιετικός εργαζόμενος να βρει το δίκαιό του όταν αδυνατεί να απεργήσει ή και να διαμαρτυρηθεί δημόσια;
Κρούστσεφ: Μέσα από το συνδικάτο του.
Ρώυτερ: Μα το συνδικάτο σας είναι μιά προέκταση της κυβέρνησης των Σοβιέτ...Διαφωνεί ποτέ το συνδικάτο με την κυβέρνηση; Μπορείτε να μας αναφέρετε ΕΝΑ ΜΟΝΟ παράδειγμα όπου κάποιο από τα κυνδικάτα σας διεφώνησε με την κυβερνητική σας πολιτική;
Κρούστσεφ: Γιατί χώνετε τη μύτη σας στις υποθέσεις μας;

του Καθηγητή ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ