Τα διόδια της ντροπής

Θα επιχειρήσουμε να διασκευάσουμε ένα παλιό ανέκδοτο: Αμερικανός κατασκευαστής δείχνει τα πλούτη του σε Έλληνα συνάδελφό του και του εξηγεί πώς αυτά έγιναν. Κατασκεύασε χιλιάδες σπίτια, εκατοντάδες εμπορικά κέντρα, έκτισε δρόμους και γιοφύρια. Όταν ο Αμερικανός τον επισκέπτεται στην Αθήνα, ο δικός μας του δείχνει τα δικά του πλούτη και μεγαλεία. Κι έπειτα τον πάει στις Εθνικές οδούς για να του δείξει πως έγιναν αυτά. Ο Έλληνας όχι μόνο κατασκεύασε τους δρόμους, αλλά φρόντισε να παίρνει και διόδια από τους οδηγούς!

Ο οδηγός πληρώνει διόδια και... απολαμβάνει τις υπηρεσίες που του παρέχονται. Με τα διόδια ο κατασκευαστής ή το κράτος πληρώνει το κόστος του έργου και εξασφαλίζει ένα λογικό κέρδος για το ρίσκο που ανέλαβε και για τις υπηρεσίες που προσφέρει. Αν υπήρχε εγκυκλοπαίδεια της επιχειρηματικής ηθικής, αυτόν τον ορισμό θα έδινε στα διόδια. Για την ελληνική εκδοχή των διοδίων δύσκολα θα έβρισκε, όμως, κανείς ορισμό...

Στην Ελλάδα, λοιπόν, τα δημόσια έργα και ειδικά τα οδικά κοστίζουν πολύ περισσότερο απ’ ό,τι στη Γερμανία ή σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μία , δύο, τρεις ή και περισσότερες φορές. Ένα χιλιόμετρο δρόμου στην Ελλάδα κοστίζει όσο πολλά χιλιόμετρα στην Ευρώπη. Το θέμα είναι γνωστό και έχουν ασχοληθεί σχετικά οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα αποτελέσματα των ερευνών δεν απέδωσαν, αφού στην Ελλάδα οι κατασκευαστές τυγχάνουν μιας ιδιότυπης ασυλίας από την ελληνική Πολιτεία, ανεξάρτητα από το ποια είναι η κυβέρνηση της χώρας.

Ισχυριστήκαμε, λοιπόν, ως έθνος ότι στην Ελλάδα το κόστος είναι πολλαπλάσιο επειδή έχουμε ιδιαιτερότητες στην μορφολογία του εδάφους. Τώρα, ποια ιδιαιτερότητα υπάρχει στην ευθεία της Κινέτας σε σχέση με τις ευθείες σε αντίστοιχους γερμανικούς δρόμους που να δικαιολογούν και αυτές τις τεράστιες διαφορές στο κόστος, αυτό δεν το γνωρίζουμε.

Θα σας πούμε, πάντως, μία διαφορά που την εντοπίζουμε εύκολα: Όταν βρέχει στη Γερμανία, ο δρόμος παραμένει ανοικτός, επειδή ο κατασκευαστής έχει προβλέψει σχετικά και παρά το γεγονός ότι έχει πληρωθεί το χιλιόμετρο πολύ πιο φθηνά από τον Έλληνα συνάδελφό του. Θα μας πείτε ότι με τον Θεό και με τον καιρό δεν μπορεί να τα βάλει ο άνθρωπος. Σωστά. Μόνο που στην Εθνική Οδό Αθηνών - Κορίνθου ο δρόμος κλείνει στο ύψος της Χαλυβουργικής κάθε φορά που βρέχει. Ε, δεν μπορεί ο Θεούλης να έχει στείλει όλα τα ακραία καιρικά φαινόμενα αποκλειστικά στην Αττική και μάλιστα πάνω σε αυτή τη ταλαίπωρη την εθνική οδό...

Το δρόμο αυτόν, όμως, κάποιος τον κατασκεύασε και κάποιος τον παρέλαβε για λογαριασμό του ελληνικού λαού. Το ότι σήμερα δεν υπάρχει κάποιος να δώσει εξηγήσεις ίσως να θεωρείται λεπτομέρεια. Ή ακόμη και να υπάρχουν χιλιάδες δικαιολογίες.

Ας πούμε ότι γι΄ αυτό φταίει ο Θεός, ο κακός μας ο καιρός ή η μορφολογία του εδάφους. Ποιος φταίει, όμως, για το φιάσκο του δρόμου Τρίπολης – Καλαμάτας;

Τέλος πάντων, οι κατασκευαστές κάνουν τα έργα και τελευταίως παίρνουν και τα διόδια, αφού συμμετέχουν και στο κόστος κατασκευής του έργου. Ποιο κόστος; Μα, αυτό, το πολλαπλάσιο σε σχέση με εκείνο των άλλων χωρών της Ευρώπης. Με άλλα λόγια, αν το κόστος των έργων ήταν ανάλογο με εκείνο άλλων χωρών, το έργο θα κόστιζε λιγότερο και δεν θα χρειαζότανε η συμμετοχή των ιδιωτών στη χρηματοδότηση του έργου και δεν θα ήταν επίσης απαραίτητο να αναλάβουν τα διόδια οι ιδιώτες. Αλλά εδώ τα πράγματα συμβαίνουν διαφορετικά. Ας πούμε, λοιπόν, ότι κι εδώ υπάρχουν δικαιολογίες που μπορούν εύκολα ή δύσκολα να κατατροπώσουν οποιονδήποτε δύσπιστο.

Αλλά, πέστε μου, ποια δικαιολογία μπορεί να προβληθεί για το εξής καταπληκτικό: Οι κατασκευαστές όχι μόνο παίρνουν τα διόδια, όχι μόνο δεν δίνουν λογαριασμό στον οποιονδήποτε για τις κακοτεχνίες τους και για το κόστος του έργου, αλλά αυξάνουν και τα διόδια σε οδικές αρτηρίες που βρίσκονται υπό κατασκευή! Πληρώνει, δηλαδή, ο οδηγός διόδια για έναν δρόμο που θα γίνει. Που θα κατασκευαστεί. Που θα λειτουργήσει. Πληρώνει ο ραγιάς αυξημένα διόδια για έναν δρόμο καρμανιόλα, για έναν δρόμο που απειλεί τη ζωή του. Είναι τελείως παράλογο να πληρώνει κανείς διόδια για την διαδρομή Κορίνθου – Πατρών. Είναι παράλογο και εξωφρενικό.

Αλλά και στη διαδρομή Κορίνθου - Τριπόλεως, τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Όσοι έχουν κάνει τη διαδρομή στο παρελθόν προσπαθούν να καταλάβουν για ποιο λόγο γίνονται σήμερα έργα. Για ποιο λόγο θα πρέπει ο οδηγός να κάνει τη διαδρομή επί πολλά χιλιόμετρα σε μία λωρίδα κυκλοφορίας, πίσω από νταλίκες και αγροτικά αυτοκίνητα και ταυτόχρονα να χρυσοπληρώνει τη διαδρομή αυτή σε διόδια.

Αλλά, στην Ελλάδα τα πράγματα έτσι γίνονται. Και με την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα, σε λίγο θα έχουμε διόδια στην Ομόνοια. Μην γελάτε. Οι «εχθροί» έχουν φτάσει μέχρι την περιοχή των Αφιδνών. Τοποθέτησαν τώρα εκεί το οχυρό τους. Ο κόσμος γκρινιάζει, διαμαρτύρεται, αλλά κάποια στιγμή θα βαρεθεί να φωνάζει. Και τότε θα φτάσουν στην Βαρυμπόμπη και έπειτα κατευθείαν στην Ομόνοια! Στην καρδιά της χώρας, εκεί θα καρφώσουν το λάβαρό τους και θα μας αποτελειώσουν όλους.
Θανάσης Μαυρίδης στο capital