Έρχονται κι άλλα "λουκέτα"

Οι πληροφορίες της αγοράς μιλάνε για πολλές και μεγάλες επιχειρήσεις που βρίσκονται ένα βήμα πριν την πτώχευση. Αναλύοντας κανείς τους ισολογισμούς δεν είναι δύσκολο να καταλήξει σε μία λίστα με τις υποψήφιες προς πτώχευση εταιρείες. Απειλούνται χιλιάδες θέσεις εργασίας και οι τράπεζες ανησυχούν και δικαίως για το ύψος των επισφαλειών που θα εγγράψουν στους δικούς τους ισολογισμούς...

Το βασικό πρόβλημα είναι... ο υπερδανεισμός. Μέχρι χτες δεν υπήρχαν ανησυχίες, επειδή η αγορά πρόσφερε απλόχερα σε όλους το δικαίωμα να δανείζονται δίχως όριο και να κάνουν λάθη που θα πληρωνόντουσαν με νέα δάνεια. Σήμερα, όμως, η αγορά δεν δίνει τέτοια περιθώρια. Το αντίθετο! Κι από το ένα άκρο, εκείνο της πλήρους χαλάρωσης των κριτηρίων δανεισμού από τις τράπεζες, έχουμε οδηγηθεί στο ακριβώς αντίθετο, γεγονός που με τη σειρά του δημιουργεί πολλά προβλήματα σε εταιρείες μεσαίου μεγέθους που κάτω από άλλες συνθήκες δεν θα είχαν νιώσει τόσο πολύ το βάρος της κρίσης.

Αλλά, αυτή είναι η αλήθεια της ίδιας της ζωής: Δεν φταίνε όσοι καλούνται να πληρώσουν και δεν πληρώνουν πάντα όσοι πραγματικά φταίνε το ποσοστό εκείνο που τους αναλογεί. Αυτό είναι και το στοιχείο εκείνο που χαρακτηρίζεται ως βαρβαρότητα σε περιόδους κρίσης. Το να κλείσουν πέντε ή δέκα επιχειρήσεις που βρίσκονται στο όριο της επιβίωσης μπορεί να αποδειχτεί στο τέλος και μία εξυγιαντική κίνηση. Το να αλλάξουν, όμως, οι όροι του παιγνιδιού για χιλιάδες άλλους που δεν κινδυνεύουν σήμερα με λουκέτο, μπορεί να αποτελέσει ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της Οικονομίας.

Δεν είναι μόνο αυτό! Όταν κλείνει μία επιχείρηση συνήθως μετράμε τις απώλειες σε θέσεις εργασίας και τις υποχρεώσεις της εταιρείας προς το τραπεζικό σύστημα. Υπάρχουν, όμως, κι άλλες υποχρεώσεις, κυρίως προς προμηθευτές, οι οποίες και δημιουργούν αλυσίδα προβλημάτων σε εταιρείες που φαινομενικά μπορεί να μην έχουν θέμα επιβίωσης.

Αν οι σχετικές πληροφορίες είναι αληθινές και δούμε πράγματι 5-10 μεγάλες επιχειρήσεις να οδηγούνται σε πτώχευση, τότε θα επιβεβαιωθούν όλοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η πραγματική Οικονομία στην Ελλάδα θα βιώσει τις συνέπειες της κρίσης στο δεύτερο εξάμηνο του 2009. Διότι μέχρι σήμερα δεν έχουμε καταλάβει τι σημαίνει κρίση, με εξαίρεση όσους έχουν ήδη χάσει τις θέσεις εργασίας τους. Σαν κοινωνία εξακολουθούμε πάντως να συμπεριφερόμαστε σαν η κρίση να είναι μία μακρινή μουσική που αφορά πολίτες άλλων χωρών και όχι εμάς τους ίδιους.

Πολλοί θα σπεύσουν να κατηγορήσουν τις τράπεζες για ό,τι συμβεί. Θα είναι η μισή αλήθεια. Οι τράπεζες ευθύνονται στο βαθμό που επέτρεψαν φαινόμενα υπερδανεισμού. Επειδή παρασύρθηκαν -κακώς- από το κλίμα ευφορίας των τελευταίων ετών. Η πιστωτική επέκταση έγινε ευαγγέλιο και πολλοί ξέχασαν ότι η συμμαχία με τον διάβολο έχει κι αυτή το τίμημά της. Και στο τέλος του έργου οι τράπεζες θα είναι αυτές που θα κληθούν να πληρώσουν τα σπασμένα. Τα δικά τους λεφτά θα χαθούν κι αυτά θα πρέπει να τα αναπληρώσουν με γενναίες αυξήσεις κεφαλαίου.

Κάποιοι άλλοι θα κατηγορήσουν την κυβέρνηση για τις χαμένες θέσεις εργασίας. Ναι, οι κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών ευθύνονται για την παντελή έλλειψη πολιτικής και στο χώρο της Οικονομίας, όπως και σε όλους τους άλλους χώρους. Είχαμε κυβερνήσεις διαχειριστών, όχι πολιτικών που μπορούσαν να προβλέπουν το μέλλον και να χαράζουν πολιτική. Αλλά, η θύελλα αυτών των μηνών είναι αρκετά μεγάλη για να μπορέσει κάποιος να καλύψει το χαμένο χρόνο. Δεν διορθώνονται σε λίγους μήνες οι παραλείψεις τόσων ετών, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι ένας ικανός άνθρωπος θα είχε την αποφασιστικότητα να προβεί στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.

Ευχόμαστε όλα όσα ακούγονται στην αγορά να είναι απλά και μόνο φόβοι και τίποτα περισσότερο. Το κακό είναι ότι οι αριθμοί συμφωνούν, τουλάχιστον στο ότι τα πράγματα είναι αρκετά δύσκολα για πολλές μεγάλες επιχειρήσεις. Το δύσκολο, επίσης, είναι ότι δεν πρόκειται για μία ή δύο εταιρείες. Διότι η μία μπορεί να σωθεί, οι πολλές όχι...
Θανάσης Μαυρίδης