Σχέσεις δουλοπαροικίας μεταξύ εξουσίας και ΜΜΕ

Πριν από αρκετά χρόνια ένας τηλεάνθρωπος (όπως λέμε θεατράνθρωπος) «έκλεισε» για ολόκληρη τη βραδιά ολόκληρο μπαρ για να γιορτάσει την ονομαστική του εορτή. Είχα προσκληθεί μάλλον από σπόντα και δεν πήγα ακριβώς, αλλά έκανα ένα σύντομο πέρασμα για να υποβάλω τις ευχές μου. Με κατάπληξή μου συνάντησα εκεί το μισό Υπουργικό Συμβούλιο και ολόκληρη τη «σκιώδη κυβέρνηση» της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ και αντιπολίτευση η Νέα Δημοκρατία. Μην φαντάζεσθε ότι τσακώνονταν και βρίζονταν όπως κάνουν στη Βουλή. Με πλήρη συναίνεση γλεντούσαν του καλού καιρού. Ηταν συγκινητικό.

Μερικά χρόνια αργότερα, ένας άλλος τηλεάνθρωπος, περισσότερο γνωστός και διάσημος, τελούσε τους γάμους του. Εκεί δεν είχα προσκληθεί, από πού και ώς πού, και αναγκαστικά παρακολούθησα το ευτυχές γεγονός από εκτενή ρεπορτάζ σχεδόν σε όλες τις εφημερίδες και τα κανάλια. Ωραία η νύφη, πιο ωραίος ο γαμπρός και το νυφικό από διάσημο μόδιστρο. Αυτή τη φορά είδα ολόκληρο το Υπουργικό Συμβούλιο και ολόκληρη τη «σκιώδη κυβέρνηση» της αξιωματικής αντιπολίτεσης σε συγκινητική συναίνεση πάλι. Κυβέρνηση η Νέα Δημοκρατία και αντιπολίτευση το ΠΑΣΟΚ.

Προχθές εκλέξαμε... πρόεδρο της Εθνικής Ολυμπιακής Επιτροπής. Υποψήφιοι ο κ. Κυριακού και ο κ. Καπράλος. Επειτα από έντονο πολιτικό παρασκήνιο, απεσύρθη ο κ. Κούβελος, σύζυγος της υπουργού Εξωτερικών, της κ. Μπακογιάννη και ορκισμένος αντίπαλος του κ. Κυριακού στα ολυμπιακά. Προφανώς, εξαναγκάσθηκε σε παραίτηση για να διατηρήσει η κυβέρνηση ό,τι απέμεινε από την ενότητά της. Ετσι θυσιάστηκαν οι φιλοδοξίες του κ. Κούβελου και ήταν πραγματικά άδικο. Τελικοί υποψήφιοι ο κ. Κυριακού και ο κ. Καπράλος.

Η αντιπαράθεση θα μπορούσε να αντιγράψει την κομματική, αλλά δεν προσφερόταν, τα αθλητικά επιμόνως κρατούνται εκτός πολιτικής. Υποτίθεται. Κορυφαία στελέχη της Νέας Δημοκρατίας και της κυβέρνησης και τα αντίστοιχα της αξιωματικής αντιπολίτευσης του ΠΑΣΟΚ βγήκαν στις τηλεοράσεις και με συγκινητική συναίνεση πάλι έπλεξαν το εγκώμιο του κ. Κυριακού, κορυφαίου καναλάρχη το επάγγελμα. Ανενδοιάστως εξήραν την κοινωνική και εθνική προσφορά του ανθρώπου, υποστηρίζοντας εμμέσως πλην σαφέστατα την επανεκλογή του στη θέση του προέδρου της Εθνικής Ολυμπιακής Επιτροπής. Σπεύδω να διευκρινίσω ότι ο πρόεδρος δεν γίνεται αυτομάτως «αθάνατος», αλλά θέτει σοβαρή υποψηφιότητα για την «αθανασία». Σημειωτέον ακόμη ότι η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, συν τοις άλλοις, αποκάλυψε και τι λαμόγια ήταν αρκετοί «αθάνατοι».

Δεν θα πω τίποτα σήμερα για τον κ. Κυριακού. Ο άνθρωπος κάνει ό,τι μπορεί για την «εθνική και κοινωνική αποστολή» του. Οπως θα θυμάστε, μας προέκυψε τότε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, συναινούσης της «επαναστατικής» Αριστεράς στη διανομή της τηλεοπτικής ισχύος. Από τότε κάνει ό,τι μπορεί σε όλους τους τομείς με τους οποίους ασχολείται και πετυχαίνει σε όλους. Εχει βέβαια κάποιες δοσοληψίες με τη Δικαιοσύνη για... ασήμαντες πολεοδομικές παραβάσεις, αλλά ποιος στην Ελλάδα δίνει σημασία σε αυτά. Ολα με κάποιο τρόπο τακτοποιούνται και μόνο ο φίλος μου ο κ. Βασίλης Μαγγίνας πλήρωσε ακριβά την απροσεξία του και την αμέλειά του. Ωστόσο, κάποτε που είδα τον κ. Κυριακού να παρελαύνει στο Καλλιμάρμαρο στο πλευρό του Προέδρου της Δημοκρατίας, οι δυο τους και ενώπιον του πλήθους αναρωτήθηκα πώς δεν φρόντισε κανείς να ενημερώσει και να συμβουλεύσει τον κ. Κ. Παπούλια.

Εν πάση περιπτώσει το πρόβλημα δεν είναι ο κ. Κυριακού. Δεν θα επαναλάβω το εγκώμιο των κορυφαίων πολιτικών του δικομματισμού, όπως δικαίως θα έλεγε η κ. Α. Παπαρήγα. Πρώτον, γιατί δεν τα θυμάμαι αυτολεξεί, γιατί στις λέξεις κρυβόταν η αξία της συναίνεσης. Και δεύτερον, γιατί θα ντρεπόμουνα και απορώ ακόμη πώς δεν ντρέπονταν αυτοί που με τόσο λυρισμό τα ξεστόμισαν.

Για τον άλλο υποψήφιο, τον κ. Καπράλο δεν μίλησε κανένας, παρ’ όλο που είναι στέλεχος της Ν.Δ., όπως λέγεται. Τελικά εξελέγη ο κ. Καπράλος, προφανώς οι εκλέκτορες απειθάρχησαν και δεν ακολούθησαν τη συναινετική κομματική γραμμή. Εμαθα, όμως, αλλά δεν το έχω διασταυρώσει (σιγά που θα καθόμουνα να το διασταυρώσω) ότι το ΠΑΣΟΚ κάλεσε σε απολογία τρεις κομματικούς εκλέκτορες, γιατί δεν ψήφισαν τον κ. Κυριακού όπως ήταν η κομματική γραμμή. Καλά, δεν έχουν τίποτα άλλο να κάνουν εν μέσω δεινής κρίσης; Επιβάλλουν την κομματική στην «κατά συνείδηση» κρίση και ψήφο των βουλευτών τους στη Βουλή; Είναι ανάγκη να καταδιώκουν τις συνειδήσεις και εκτός Βουλής;

Τι συμβαίνει, αγαπητοί αναγνώστες; Είναι τόσο ισχυρά τα κανάλια και οι καναλάρχες, ώστε να τους σέβονται, να παραβλέππουν ατοπήματα και γελοιωδώς να τους κολακεύουν όλοι οι ισχυροί πολιτικοί του κυβερνώντος δικομματισμού. Εμαθα ότι μετά την εκλογή ο κ. Κυριακού διεμήνυσε στην κυβέρνηση: «Με ρίξατε και θα σας ρίξω». Δεν χρειάζεται βέβαια να τους ρίξει, πέφτουν και μόνοι τους. Η αλήθεια είναι ότι όλοι οι βουλευτές πιστεύουν ότι αν δεν βγουν και δεν γελοιοποιηθούν στα τηλεοπτικά κανάλια, αν με κάποιο τρόπο δεν γίνουν τηλεοπτικά αναγνωρίσιμοι, χάνουν οπωσδήποτε την έδρα, ιδιαίτερα στις χαώδεις περιοχές όπως είναι όλες οι «Βήτα» Αθηνών, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης. Γι’ αυτό έχουν εγκαταλείψει τη Βουλή και αν ανενδοιάστως ποικιλοτρόπως εκτίθενται στα κανάλια και δουλικά κολακεύουν καναλάρχες και τηλεανθρώπους.

Το πιο τραγικό είναι να αποδίδουν στα κανάλια, αλλά και στον Τύπο μεγαλύτερη δύναμη απ’ ό,τι πραγματικά έχουν και να τα φοβούνται περισσότερο από όσο αυτά μπορούν να φοβίσουν. Οπότε η σχέση πολιτικής, Τύπου και ηλεκτρονικών ΜΜΕ μεταβάλλεται σε αθεράπευτο ψυχικό σύμπλεγμα, το οποίο στη σύγχρονη πολιτική γλώσσα ονομάζεται «επικοινωνία». Επικοινωνία δεν είναι πλέον η υπεύθυνη πληροφόρηση για τις ιδέες και την πολιτική ενός κόμματος ή μιας κυβέρνησης. Αυτού του είδους η επικοινωνία είναι άχρηστη, γιατί συνήθως ούτε ιδέες υπάρχουν ούτε πολιτική. Επικοινωνία είναι η πελατειακή σχέση μεταξύ πολιτικής από τη μια πλευρά, Τύπου και ηλεκτρονικών ΜΜΕ. Σου δίνω για να μου δώσεις, υποστήριξη ή ανοχή. Είναι ο σκληρός πυρήνας της διαπλοκής. Πρώτα πλήττεται η ελευθεροτυπία, έπειτα η αξιοπιστία της Πολιτικής και, τέλος, τα συμφέροντα του τόπου.

Μια κυβέρνηση έχει ισχυρά μέσα για να ασκήσει αυτού του είδους την επικοινωνία. Εχει την κρατική και ημικρατική διαφήμιση, την κατανομή ισχύος και συχνοτήτων, την επιλεκτική πληροφόρηση (και παραπληροφόρηση). Η θέση της εξουσίας είναι ισχυρή. Παρ’ όλα αυτά υποκλίνεται στα κανάλια, στους καναλάρχες και σε μια μερίδα του Τύπου. Εχει πιθανότατα λόγους να φοβάται, αλλά πιστεύω ότι το πρόβλημα είναι και ψυχοπαθολογικό. Τελευταίο παράδειγμα: η κυβέρνηση κοντεύει να διαλυθεί επειδή δεν τολμάει, φοβάται να σεβαστεί παλαιότερη νομική δέσμευση και να καταργήσει το αφορολόγητο 2% επί του τζίρου. Δεν είναι οι φόροι που χάνει και το παράδειγμα που δίνει. Είναι κυρίως η σκοτεινή διαχείριση μαύρου χρήματος και μέσω αυτού η εξαγορά συνειδήσεων.
Γράφει ο Aντωνης Kαρκαγιαννης στην Καθημερινή