Συνάντηση με έναν αξιοσημείωτο άνθρωπο

Ένας ηλικιωμένος άνθρωπος επισκέφτηκε τη χρηματιστηριακή του. Ο broker προσπαθούσε επίμονα να τον πείσει να πουλήσει όλες τις μετοχές του, επειδή «η αγορά θα έπεφτε». Ο άνθρωπος του έκανε μόνο μία ερώτηση: «Πόσα χρήματα έχετε κερδίσει από το χρηματιστήριο»;

Ο broker απτόητος: «έχω κερδίσει». «Ναι», του απάντησε ο άλλος, «αλλά πόσα και πότε». Κάπου εκεί η συζήτηση τελείωσε. Διότι ο broker είχε βγάλει και είχε χάσει χρήματα όντας καθημερινά πάνω από μία οθόνη, αλλά ο πελάτης του ήταν ένας πολύ πλούσιος άνθρωπος.

Προσωπικά με ενδιαφέρουν οι απόψεις αυτών των ανθρώπων πολύ περισσότερο από τις απόψεις των αναλυτών. Όχι γιατί υποτιμώ τη δουλειά των αναλυτών. Κάθε άλλο, είναι χρήσιμη και προσφέρει πραγματικές υπηρεσίες. Λείπει όμως από τις αναλύσεις η εμπειρία της αγοράς. Κι αυτή, η εμπειρία της αγοράς, είναι ίσως το σημαντικό χρηματιστηριακό εργαλείο.

Χτες, λοιπόν, την ώρα... που αναζητούσα στο περίπτερο ποιο dvd θα αγοράσω, συνάντησα έναν παλιό επιχειρηματία. Το 1999 πούλησε την εταιρεία του και ασχολήθηκε στη συνέχεια με ακίνητα. Δεν έχει σημασία το όνομά του, αν και ήσαν λίγοι εκείνοι που αποχώρησαν την ώρα του πάρτι και δεν παρασύρθηκαν από τον τραπεζίτη τους να «στηρίξουν» τις μετοχές τους με μετοχοδάνεια.

«Πώς τα βλέπεις τα πράγματα», τον ρώτησα. «Πολύ θολό το τοπίο», απάντησε. «Περιμένω να δούμε αρκετούς επιχειρηματίες να βρεθούν σε δύσκολη κατάσταση. Βλέπεις, αυτή τη φορά δεν χάσανε οι μικροί, ήταν ένα παιγνίδι μόνο μεταξύ των μεγάλων». Σταμάτησε για μία στιγμή, φαίνεται ότι κάτι σκέφτηκε και συνέχισε: «Να σου πω κάτι; Λεφτά χαθήκανε, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι εξαφανίστηκαν οι πλούσιοι. Μπορεί κάποιος να είχε 4 δισεκατομμύρια και τώρα να έχει 2. Πριν όμως ξεκινήσει το πάρτι είχε αρκετά λιγότερα. Βλέπω τι γίνεται στα ακίνητα. Τα μικρά ακίνητα, αυτά που αγόραζε ο κόσμος με δάνεια των τραπεζών δεν κινούνται πλέον. Τα μεγάλα όμως ακίνητα, αυτά που λίγοι μπορούν να τα αγοράσουν κινούνται. Υπάρχουν άνθρωποι που τα αγοράζουν. Ενδεχομένως χαμηλότερα από ό,τι θα τα αγόραζαν πριν από έναν χρόνο, αλλά πράξεις γίνονται».

«Δηλαδή, εννοείς ότι το σύστημα παραμένει αλώβητο», του είπα θέλοντας να τον τσιγκλήσω. «Αλώβητο; Τι θέλεις να πεις; Ασφαλώς και υπάρχουν προβλήματα, αλλά δεν πιστεύω ότι έφτασε το τέλος του κόσμου. Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι ότι καταστρέφεται με τον άλφα ή βήτα τρόπο το προϊόν της μόχλευσης. Αυτό συνέβη και το 1999 σε μικρότερο βαθμό. Θα βρουν κάτι άλλο για να παίξουν, η ζωή δεν σταματάει».

Τον ρώτησα τι βλέπει για τις μετοχές κι εκείνος είπε: «Προσπάθησε να δεις ύστερα από 4 ή 5 χρόνια. Δεν θα υπάρχουν οι μεγάλες ελληνικές εταιρείες; Κι αν δεν υπάρχει μία, θα κλείσουν όλες; Εσύ και κάποιοι άλλοι που ασχολείστε καθημερινά με το χρηματιστήριο ψάχνετε να βρείτε τον πάτο της αγοράς. Πες μου τι θα συμβεί αύριο το πρωί και θα σε κάνω πλούσιο. Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα. Δεν είναι όλα άσπρο ή μαύρο. Δεν είμαι αισιόδοξος για τις εξελίξεις, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τα έχω βάψει όλα μαύρα. Υπομονή θέλει το πράγμα, υπομονή»...

Συνήθως ζητάμε απαντήσεις του τύπου «αγόρασε μετοχές στις τόσες μονάδες». Ή ακόμη χειρότερα, ζητάμε μία απάντηση και όταν αυτή δεν μας αρέσει την αγνοούμε παντελώς. Πιθανότατα να έχετε ακούσει κι άλλες ανάλογες τοποθετήσεις σαν και αυτή που ήδη σας μεταφέραμε. Δεν απαντά άμεσα στο πότε, αλλά δεν θα μπορούσε και να απαντά! Μας δίνει όμως δύο στοιχεία: Την αίσθηση ότι κάποια στιγμή η ζωή θα ξαναβρεί το ρυθμό της και στις αγορές και ότι η κρίση αυτή δεν σημαίνει ότι όλοι οι έχοντες και κατέχοντες βρίσκονται με το ένα πόδι στο πτωχοκομείο. Θα μου πείτε, ποιος έχει την υπομονή να περιμένει 3 ή 4 χρόνια. Ίσως όσοι είναι ανυπόμονοι να χάσουν τα χρήματά τους. Κι έπειτα, ποιος μας λέει ότι η «άλλη μέρα» θα είναι πράγματι τόσο μακριά;

Θανάσης Μαυρίδης στο capital