«Κανούν»!

Πέντε χρόνια έψαχνε να βρει τα ίχνη του . Τα βρήκε σε κάποια άλλη χώρα όπου του έστησε ενέδρα και τον σκότωσε. Αργότερα όταν τον συνέλαβε η αστυνομία μίλησε για το «Κανούν» και παρέδωσε το πιστόλι του.

Η ματωμένη σφραγίδα του «Κανούν» προβάλλει πίσω από κάθε εν ψυχρώ δολοφονία μεταξύ των Αλβανών . Τι είναι το «Κανούν»; Πρόκειται για έναν εθιμικό κώδικα τιμής που ισχύει για περισσότερο από 5 αιώνες. Πρωτοεμφανίστηκε στην πόλη Μρντίτα του αλβανικού βορρά τον 16ο αιώνα, Περιλαμβάνει, όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, άρθρα για όλες τις εκφάνσεις της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής (οικογένεια, γάμος, ιδιοκτησία, τιμή, εγκλήματα).

Περνά προφορικά από γενιά σε γενιά, υιοθετώντας κάποιες αλλαγές, όσο περνούν τα χρόνια. Πρώτη και μεγαλύτερη αξία στον κώδικα του «Κανούν» είναι η προσωπική τιμή. Μετά η ισότητα και τρίτη αξία το δικαίωμα του καθενός να φέρεται σύμφωνα με τη δική του τιμή χωρίς να δίνει λόγο σε κανέναν. Μετά έρχεται η «μπέσα», η εμπιστοσύνη δηλαδή που προκύπτει όταν ένας άντρας δώσει το λόγο του.

Η σοβαρότερη προσβολή της... τιμής ενός άνδρα είναι να τον αποκαλέσει κάποιος ψεύτη μπροστά σε άλλους. Ακολουθούν η προσβολή της συζύγου του, η κλοπή των όπλων του και ο μη σεβασμός της φιλοξενίας του. Στις περισσότερες από τις παραπάνω προσβολές μία και μοναδική απάντηση ορίζουν οι κώδικες του «Κανούν»: Θάνατο. Ένας επιμέρους κώδικας του «Κανούν» είναι η «Τζακμάρια», ο νόμος του αίματος σύμφωνα με τον οποίο, εάν κάποιος σκοτώσει άνθρωπο, έχει εφ' όρου ζωής χρέος η οικογένειά του ή οι συγγενείς του να πάρουν το «αίμα πίσω» σκοτώνοντας έναν άντρα από το σόι του δολοφόνου. Μέσα στις πρώτες 24 ώρες, οι συγγενείς του θύματος έχουν το δικαίωμα από το «Kανούν», να σκοτώσουν τον δράστη ή οποιονδήποτε συγγενή του μακρινό ή κοντινό. Eάν το πετύχουν, έχουν το «καλό αίμα» και η κοινωνία τους τιμάει γι' αυτό! Με την παρέλευση του 24ώρου όμως, η εκδίκηση περιορίζεται στον δράστη και όλους τους αρσενικούς συγγενείς του, κοντινούς ή μακρινούς, ηλικίας 16 ετών και άνω.

Η εκδίκηση διαρκεί μέχρι 7 γενιές, το κυνηγητό είναι ανελέητο και ο μόνος χώρος που το «Κανούν» προβλέπει ασυλία είναι το σπίτι Δεν επιτρέπεται -τουλάχιστον από τον κώδικα- η δολοφονία γυναικών και παιδιών.. Έτσι, μόλις γίνει ένα έγκλημα εκατοντάδες άνθρωποι κλείνονται στα σπίτια τους . Σχεδόν 10.000 άνθρωποι υπολογίζεται ότι έχουν δολοφονηθεί από το 1990 για λόγους τιμής και εκδίκησης. Άλλα 20.000 άτομα, μέλη οικογενειών που έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς μεταξύ τους, ζουν με το φόβο της βεντέτας και κάποιοι μένουν για χρόνια κλεισμένοι στα σπίτια τους σαν ζωντανοί-νεκροί.

«Βρίσκομαι εδώ μέσα οχτώ χρόνια λέει ένας 73χρονος. Τα δυο παιδιά μου δολοφονήθηκαν για λόγους που έως τώρα δεν έχω καταλάβει.. Έπειτα από αυτό αναγκάστηκα να φύγω από το χωριό μου στο βορρά. Φοβόμουν ότι μπορεί να σκοτώσουν και τα εγγόνια μου. Εδώ σ' αυτό το σπίτι, ζούμε εγκλωβισμένοι εννιά άτομα, η σύζυγός μου, εγώ, οι δύο νύφες μου και τα πέντε εγγονάκια».
- Γιατί φοβάσαι και κλείστηκες στο σπίτι, αφού εκείνοι σου χρωστάνε αίμα και σύμφωνα με το «Κανούν» εσύ πρέπει να εκδικηθείς;
- «Εγώ δεν έχω τη δύναμη να πάρω το αίμα πίσω. Ήρθαν και μου ζήτησαν συμφιλίωση αλλά δεν τους την έδωσα. Δεν μπορώ να το κάνω γιατί δεσμεύω έτσι τα εγγόνια μου που ίσως, όταν μεγαλώσουν, θελήσουν να πάρουν το αίμα πίσω. Αν εγώ τους συγχωρήσω, ο κανόνας λέει ότι τα παιδιά δεν επιτρέπεται να εκδικηθούν. Φοβάμαι λοιπόν μήπως σκοτώσουν και τα παιδιά ώστε να ξεκληρίσουν το αντρικό στοιχείο στην οικογένειά μας και να μη φοβούνται την εκδίκηση……»
Φαύλος κύκλος εν έτη 2009.
politis-gr