Το τέλος των ψευδαισθήσεων

Οταν έχουμε βομβαρδιστεί με τόσο δυσοίωνες προβλέψεις για τη χρονιά που μόλις ήρθε, όταν η Μέση Ανατολή είναι ξανά στις φλόγες κι όταν έχουμε πίσω μας έναν τόσο σκοτεινό Δεκέμβριο, οι φετινές ευχές μοιάζουν αναπόφευκτα φιλτραρισμένες μέσα από μια παράξενη αίσθηση αναμονής και φόβου. Δεν θυμάμαι άλλες χρονιές να είμαστε περισσότερο προετοιμασμένοι ψυχολογικά για το χειρότερο.

Αλλά είναι Πρωτοχρονιά και κάθε Πρωτοχρονιά φέρνει μαζί της την ελπίδα, κάτι που μάλλον έχει καταγωγή στον προστατευμένο κόσμο της παιδικής μας ηλικίας. Οσο άσχημα κι αν έχουν πάει τα πράγματα, η 1η Ιανουαρίου είναι συνυφασμένη με τις καλύτερες προσδοκίες.

Για τη Ελλάδα και τους... Ελληνες είναι, επίσης, μια πολύ διαφορετική Πρωτοχρονιά. Τα γεγονότα του Δεκεμβρίου μας κληρονόμησαν μια νεοαποκτημένη γνώση, που μένει να αποδειχθεί πόσο γνώση είναι τους επόμενους μήνες. Υπάρχει κάτι δραματικά ανακουφιστικό όταν σπάει το απόστημα μιας κακοφορμισμένης πραγματικότητας που για τους δικούς μας λόγους ο καθένας αρνιόταν να δει. Ποτέ δεν βλέπαμε με καλό μάτι το μέλλον (κατά παράδοση καταλαμβάνουμε τις χαμηλότερες θέσεις σε ανάλογους δείκτες), αλλά πάντα υπήρχε η ψευδαίσθηση μιας περίεργης χώρας που παρά τα χιλιάδες προβλήματα και τις τεράστιες αντιφάσεις, στο τέλος τα καταφέρνει. Ετσι κάπως γίναμε μέλος της ΕΟΚ το 1981, έτσι κάπως μπήκαμε στην ΟΝΕ επί πρωθυπουργίας Κώστα Σημίτη, έτσι κάπως κάναμε Ολυμπιακούς Αγώνες το 2004. Στο τέλος, λίγο έλειψε να το πιστέψουμε: μήπως δεν ήμασταν τόσο αναποτελεσματικοί όσο νομίζαμε;

Τώρα, όμως, που ξαφνικά ο αιώνιος καλός Θεός της Ελλάδας μας άφησε χρόνους και βαλλόμαστε πανταχόθεν (τέλος οι αυταπάτες περί ισχυρής οικονομίας, τέλος η βιομηχανία μεταλλίων στους Ολυμπιακούς), ο παραμορφωτικός καθρέφτης σαν να έφτιαξε απότομα. Και δείχνει την αλήθεια: αναξιόπιστο σύστημα υγείας, παιδεία της πλάκας, χαμηλή παραγωγικότητα, προβληματικές υπηρεσίες. Και, φυσικά, μεγάλη οργή στους δρόμους.

Με εξαίρεση την οργή που ξέσπασε επί δικαίων και αδίκων, όλα τα υπόλοιπα τα ξέραμε. Το ερώτημα είναι: μάθαμε κάτι όλες αυτές τις ημέρες; Θα μας κάνει σοφότερους ο πόνος και τα αδιέξοδα που μας έχουν πλημμυρίσει; Κυρίως: θα δούμε τι μας έφερε εδώ; Στις διαδηλώσεις των τελευταίων εβδομάδων εκφράστηκε η απελπισία που παράγει ένα αποτελματωμένο εκπαιδευτικό σύστημα και η ελληνική οικονομική πραγματικότητα, αγκυλωμένη στα γρανάζια των πελατειακών σχέσεων και μιας προβληματικής δημόσιας διοίκησης. Το περίεργο στην Ελλάδα είναι ότι όσοι διαμαρτύρονται στους δρόμους είναι πρόθυμοι να ξαναβγούν έξω για να υπερασπιστούν το εκπαιδευτικό σύστημα και για να ζητήσουν να μην αλλάξει τίποτα στο Δημόσιο.

Ενας τυπικά ελληνικός φαύλος κύκλος που φαινόταν ότι δεν θα έσπαγε ποτέ αν... Αν τίποτα δεν μας ξύπναγε από τον ύπνο μας. Τώρα που ξυπνήσαμε δεν έχουμε δικαιολογίες. Να η ευκαιρία του 2009.
Tου Δημητρη Ρηγοπουλου από την Καθημερινή