Η ψυχολογία των δισεκατομμυριούχων, άρθρο του 1903

Σε κάθε εποχή, τα Μ.Μ.Ε. επιδίδονταν στο κυνήγι της είδησης για τη βιωτή των δισεκατομμυριούχων ή άλλων διασήμων. Σε συζήτηση με σύγχρονο εκδότη προέκυψε η πληροφορία πως τη μεγαλύτερη κυκλοφορία - σε 90.000 αντίτυπα - είχε μία έκδοσή τους για τα πεπραγμένα προσωπικότητας, παγκόσμια, γνωστής.

Η σχετική σεναριολογία, προσφιλής ασχολία του κοινού, αναγνωστικού και φιλοθεάμονος, συγκέντρωνε, ανέκαθεν, την προσοχή του ικανοποιώντας την ενδόμυχη περιέργειά του για τον τρόπο σκέψης και διαβίωσης των πλουσίων, που στη φαντασία του αγγίζει τα όρια απλησίαστου μύθου.

Ο πατέρας της... Εγκληματολογίας, πρωτοπόρος Ιταλός ψυχίατρος Καίσαρ Λομπρόζο, (εικόνα αριστερά), πριν ένα αιώνα, σε άρθρο του στην εφημερίδα Νέος Ελεύθερος Τύπος, επιχείρησε μια βαθιά τομή. Τη διείσδυση στα άδυτα της ψυχολογίας των Κροίσων της εποχής του. Σκιαγράφησε τις μονογραφίες αρκετών πάμπλουτων και κατηγοριοποίησε τα χαρακτηριστικά τους αναλύοντας την ψυχολογία τους με επιστημονική μεθοδολογία.

Το άρθρο του αναδημοσίευσε η εφημερίδα Οικονομική Ελλάς, το 1903. Σε πέντε ειδικά χαρακτηριστικά των δισεκατομμυριούχων καταλήγει ο Λομπρόζο: πενία, φιλοχρηματία, εθιμοτυπία, «πρωιμότητα», αντίληψη (μαντευτικό) και «σχετική» εντιμότητα.

Βασικά, διατείνεται πως δε διαθέτουν τίποτα το εξειδικευμένο. Στη φυσική τους κατασκευή δεν βρίσκει κανείς χαρακτηριστικά μεγαλοφυΐας που να ξεφεύγουν από το μέσο όρο. Οι περισσότεροι απ΄ αυτούς έχουν αρμονικά και ωραία χαρακτηριστικά. Ένας μάλιστα, ο Κρούγερ φημιζόταν ως άνδρας εκτάκτου καλλονής.

Κατ΄ εξαίρεση, μερικοί ήταν πρώιμα φαλακροί, όπως ο Καρνέτζι, ενώ ο Μόρρις και ο Γουλδ, μετρίου αναστήματος ήταν δυο τρία δάχτυλα κοντύτεροι από τις συζύγους τους. Φυσικά, διαθέτουν, κατά κανόνα, ωραιότατες γυναίκες.

Ειδικός σε κρανιολογικές μελέτες ο γιατρός, επισήμανε πως συνήθως έχουν υψηλό και τετράγωνο μέτωπο, πλούσια κόμη και «σιαγόνα ισχυρώς ανεπτυγμένη», δηλαδή, «θεληματικό πηγούνι», σε νεοελληνική απόδοση. Έτσι ήταν ο Ροκφέλερ, ο Μόργκαν και ο Γκλέιτς.

Χαρακτηριστική είναι και η άποψη που διατυπώνει πως οι περισσότεροι μεγιστάνες του πλούτου, έχουν παιδιά μετριότερα απ΄ τους ίδιους και στο πνεύμα και στο σώμα, εξαιτίας της χρόνιας υπερκόπωσης των γονιών και της απομόνωσης των τέκνων.

Ο άνδρας, ο προορισμένος να γίνει δισεκατομμυριούχος...

Γράφει σχετικά ο Λομπρόζο: «Ο άνδρας ο προορισμένος να γίνει δισεκατομμυριούχος κανένα επάγγελμα και κανένα στάδιο δεν βρίσκει πολύ δύσκολο. Είναι ακαταπόνητος. Ο Καρνέγκι εργαζόταν δεκαοκτώ ώρες το ημερονύκτιο. Από μικρό παιδί προσείλκυσε την προσοχή των προϊσταμένων του όταν βελτίωνε ένα εργαλείο ή εύρισκε μία νέα μέθοδο εργασίας ή απομάκρυνε επιζήμια σχέδια είτε εξιχνίαζε την εντιμότητα και το αξιόχρεω των πελατών. Για να γίνουν όλα αυτά απαιτείται νους εν εγρηγόρσει και πάντα έτοιμος».

Τα ιδιαίτερα χαρίσματα των δισεκατομμυριούχων καταγράφηκαν στο περίφημο “Ευαγγέλιο” του Καρνέγκι, που δικαιούται να έχει άποψη, αφού ο ίδιος είναι η καλύτερη απόδειξη δισεκατομμυριούχου. Είναι δε τα εξής:
- Η ταχύτατη αντίληψη της αληθινής αξίας μιας υπόθεσης και η ταχύτατη απόφαση για την εκτέλεσή της.

- Η πλήρης διανοητική ισορροπία.

- Φειδώ, που πλησιάζει προς τη φιλαργυρία.

- Βαθιά γνώση όλων των λεπτομερειών της βιοτεχνίας με την οποία ασχολούνται, που αποκτάται μόνο με την πρώιμη εργασία και την πολυετή συγκέντρωση πάνω στο ίδιο θέμα.

- Ακαταπόνητη μόρφωση.



Η πενία στο ξεκίνημα, βασική αιτία πλούτου

Καταλυτική για την εξέλιξη των δισεκατομμυριούχων, θεωρούσε ο αρθρογράφος, τη μεγάλη πενία που βίωναν στην αρχή του βίου τους, έστω και αν κατάγονταν από εύπορες οικογένειες.

“Ο Κλάρκε π.χ. σπούδασε μεν Μηχανική, αναγκάστηκε, όμως, αργότερα να γίνει δημοδιδάσκαλος, στοιχειοθέτης και εργάτης μεταλλείων για να μαζέψει τα 5.000 δολάρια που χρησίμευσαν ως θεμέλιος λίθος για τη μετέπειτα περιουσία του.

Ο βασιλιάς του βαμβακιού Κνάιτ εργαζόταν ως υφαντής δεκαπέντε ώρες το 24ωρο και από έξι χρονών κέρδιζε έξι φράγκα την εβδομάδα. Ο Χιλ ήταν γιος πλούσιου και περάτωσε τις κληρικές του σπουδές αλλά, στη συνέχεια, απαρνήθηκε όλο το παρελθόν του και άρχισε εξαρχής τη ζωή του ως βοηθός παντοπωλείου με 2,5 φράγκα τη μέρα, ενώ αργότερα έγινε θερμαστής σε ατμοπλοϊκή εταιρία.

Μεγάλα συνεταιρικά καταστήματα άρχισαν από μικρά. Οι Τσένυ, Ρέβλιγγ και Σπρέκερς, δημιουργοί των μεγαλυτέρων εργοστασίων μεταξιού, σιδήρου και ζάχαρης ήταν φτωχά παιδιά με φυσικά χαρίσματα. Στο εμπόριο πάλι και στον τραπεζικό κόσμο βλέπουμε το λόρδο Μπάρφιλ, το Γόρδωνα, τον Τιλς να αρχίζουν ως μικροϋπάλληλοι εμπορικών καταστημάτων. Ο Ροκφέλερ άρχισε ως μικρογραμματέας ενός ιδιώτη.

Το να γεννηθεί κανείς φτωχός είναι για τον Καρνέγκι μεγάλη δύναμη. Οι άνθρωποι παραπονούνται για την πενία αλλά είναι αλήθεια ότι αποκτά κανείς περισσότερα όταν έρθει φτωχός στον κόσμο. Εξηγείται δε αυτό.

Αυτός μόνο θα καταβάλλει υπέρτατη προσπάθεια και θα αποφύγει τις πλάνες, ο οποίος ορμά στο εμπόριο, χωρίς να έχει εξασφαλισμένο ορισμένο μισθό.
Εκτός αυτού σύμφωνα με την Πάολα στο βιβλίο της « Η ψυχολογία του μικρού παιδιού» «Το άπορο παιδί οφείλοντας να προμηθευτεί εξ ιδίων και τα αναγκαιότατα των πραγμάτων ο μη έχων υπηρέτας αλλά αυτός υπηρετώντας τους άλλους αναπτύσσει μεγαλύτερη ενεργητικότητα, όπως κατανικήσει τις δυσκολίες του πρακτικού βίου μαθαίνοντας οίκοθεν πώς να απαλλάσσεται των περιπλοκών και πως σε κάθε μετάπτωση της τύχης να στηρίζεται μόνο στις δικές του δυνάμεις».

Έτσι αποκτά δραστηριότητα και δύναμη ενέργειας, αποφασιστικότητα πολύ ανώτερη από τους συνομήλικούς του που γεννήθηκαν με ευνοϊκότερες περιστάσεις. Έχει δε και λιγότερες τύψεις και μεγαλύτερη δύναμη αντίληψης στις τυχερές περιστάσεις που του παρουσιάζονται στη ζωή”.

Η πεμπτουσία της όλης ανάλυσης συμπυκνώνεται στην ομολογία Ροκφέλερ, σε μια συνέλευση, την οποία επικαλείται ο Λομπρόζο: «Την απόκτηση πλούτου χαρακτηρίζω συνήθως ως μεγάλη επιτυχία αλλά εγώ θεωρώ ως τον πτωχότατο των ανθρώπων εκείνο που έχει μόνο χρήματα. Αν μου ήταν δυνατό να αρχίσω εκ νέου το στάδιό μου θα προτιμούσα έναν αγαθό σκοπό του βίου αντί των δισεκατομμυρίων».

Ρητορικό ερώτημα

Τι γίνεται, όμως, “αν ο δισεκατομμυριούχος. συμπέσει να είναι και μεγαλοφυΐα”; Η απάντηση Λομπρόζο μαζί με την ανάλυσή του για τη φιλοχρηματία, την εθιμοτυπία, την “πρωιμότητα”, τη διορατικότητα αλλά και την αμφισβητούμενη εντιμότητα των ζάπλουτων, που αναδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Οικονομική Ελλάς, στις 28 Μαΐου 1903, θα είναι το θέμα της επόμενης, εβδομαδιαίας ανάρτησης.

capital