Οργισμένη η κοινωνία, ανήμπορη η κυβέρνηση

Πυκνό γεγονότων και εξελίξεων στον κόσμο ολόκληρο και μαζί στην Ελλάδα, το τελευταίο τρίμηνο του 2008. Βαθύ θα είναι το σημάδι του και ακόμη μεγαλύτερη η πληγή που θα αφήσει αιμορραγούσα, ένας Θεός ξέρει για πόσο καιρό.

Κρίσιμη, καταλυτική για την επιδείνωση των διεθνών οικονομικών συνθηκών απεδείχθη η χρεοκοπία, στα μέσα του περασμένου Σεπτεμβρίου, της Lheman Βrothers. Εκτοτε τα διεθνή οικονομικά πράγματα πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο. Ηταν σαν να άνοιξε ο ασκός του Αιόλου και να ελευθερώθηκαν θυελλώδεις άνεμοι, που διέλυσαν τις αγορές, απαξίωσαν τις μετοχικές αξίες, επέτειναν την κρίση εμπιστοσύνης, κλόνισαν τις μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου και αποδιοργάνωσαν ακόμη και... τις ισχυρότερες των οικονομιών. Τρεις μήνες μετά, η φούσκα του υπερδανεισμού έχει σκάσει διεθνώς, το χρήμα ακρίβυνε και προσφέρεται με φειδώ στις μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, παρά τις εντυπωσιακές μειώσεις των επιτοκίων- τείνουν να μηδενιστούν σε Αμερική και Ασία- και τις συνεχείς ενέσεις ρευστότητας των κεντρικών τραπεζών. Ως εκ τούτου, η διαδικασία της «απομόχλευσης»- έτσι ορίζουν οι τραπεζίτες τη διαδικασία προσγείωσης των πιστώσεων- έχει ενισχυθεί, τα κακά δάνεια αποκαλύφθηκαν, ακόμη και πολυεθνικά μεγαθήρια υποφέρουν από την έλλειψη ρευστού και οδηγούνται μαζικά σε μειώσεις προσωπικού σε ολόκληρο τον κόσμο, με αποτέλεσμα να επιταχύνεται η κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας και να προβάλλει γενικευμένη η απειλή της ύφεσης.

Αυτές οι διεθνείς συνθήκες επέδρασαν και επιδρούν δυναμικά στην, έτσι κι αλλιώς, ασταθή και ευμετάβλητη ελληνική οικονομία. Οι εγχώριες τράπεζες κλείστηκαν στο καβούκι τους και απειλούμενες, όπως ένιωσαν από τη διάχυση της πιστωτικής κρίσης, προσπάθησαν να προστατευθούν, αυξάνοντας προκλητικά το κόστος του χρήματος και περιορίζοντας τις πιστώσεις, την ώρα που διεκδικούσαν το πακέτο βοήθειας από το κράτος.

Κάπως έτσι, από τις αρχές του περασμένου φθινοπώρου διαμορφώθηκε περιβάλλον μιζέριας στην εγχώρια επιχειρηματική αγορά, το οποίο ενισχύθηκε από τις προηγηθείσες ατυχείς και ανεπίκαιρες επιλογές του οικονομικού επιτελείου και βεβαίως από την πολιτική ακινητοποίηση της κυβέρνησης Καραμανλή, εξαιτίας του βατοπαιδινού σκανδάλου.

Ταυτοχρόνως αποκαλύφθηκαν όλα τα δαιμόνια που καταδιώκουν την ελληνική οικονομία και κοινωνία. Τα ελλείμματα και τα χρέη απογειώθηκαν, το κράτος σχεδόν κήρυξε στάση πληρωμών- πέραν των φαρμακοποιών και των ιατρών, το κράτος έφθασε στο έσχατο σημείο να μην πληρώνει τους αλιείς που τροφοδοτούν με ψάρια τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων του Πολεμικού Ναυτικού-, το κενό ανταγωνιστικότητας ήλθε στο φως και εσχάτως το ελληνικό Δημόσιο αναζητεί αγωνιωδώς τρόπους εξασφάλισης χρηματοδοτικών πόρων προκειμένου υποτυπωδώς να συνεχίσει τη λειτουργία του από την αρχή του νέου χρόνου.

Ασθενής κρίκος του διεθνούς συστήματος η χώρα μας δεν μπορούσε σε αυτές τις άκρως δυσμενείς διεθνείς συνθήκες παρά να έχει και το ατύχημά της. Το ιδιαιτέρως ατυχές και σχεδόν μοιραίο για μια χώρα σαν την Ελλάδα επήλθε με τη δολοφονία του εφήβου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου στη διακεκαυμένη ζώνη των Εξαρχείων. Σχεδόν αυτόματα εξελίχθηκε η βίαιη εξέγερση των νέων, για να θέσει ζητήματα γενικότερης αμφισβήτησης και να συγκλονίσει την πολιτική σκηνή της χώρας.

Αυτή τη στιγμή το πολιτικό σύστημα της χώρας, πέραν των άλλων προβλημάτων, έχει απέναντί του ένα ιδιότυπο αλλά ιδιαιτέρως δυναμικό, αυτοτροφοδοτούμενο και εν πολλοίς αυτόνομο, ετερόκλητο και άγνωστο στους συνήθεις κομματικούς σχηματισμούς, νεολαιίστικο κίνημα αμφισβήτησης, που δεν έχει αρχηγούς, ούτε κανόνες, αλλά δείχνει διατεθειμένο να διεξάγει πόλεμο με τις δυνάμεις καταστολής. Κινείται με τρόπο αντισυμβατικό, αντισυστημικό και μη προσεγγίσιμο από τους περισσότερους της πολιτικής, της διοίκησης, της Αστυνομίας και των ΜΜΕ.

Γι΄ αυτό και οι κινήσεις των νέων αιφνιδιάζουν και οι συγκρούσεις σοκάρουν. Είναι η γενιά που βρίσκεται αυτές τις ημέρες στους δρόμους αλλιώτικη, δεν έχει καμία σχέση με τις αριστερές, τις αριστερίστικες ή ακόμη και με τις αναρχικές παραδόσεις της Μεταπολίτευσης. Έχει δική της γλώσσα, δική της πολιτική κουλτούρα και συμπεριφορά και βεβαίως στηρίζεται στις μοντέρνες τεχνικές της επικοινωνίας, τις οποίες δεν αντιλαμβάνονται καν οι περισσότεροι των φυσικών και ιδεολογικών διωκτών της.

Κάπως έτσι η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με συνδυασμένη και ταυτόχρονα εξελισσόμενη κοινωνική, οικονομική και πολιτική κρίση. Η οικονομία απειλείται με ύφεση, το κράτος κινδυνεύει να μείνει από λεφτά, οι τράπεζες στηρίζονται στην κρατική βοήθεια, οι επιχειρήσεις φυτοζωούν, τα κυρίαρχα πρόσωπα είναι απαξιωμένα, το πολιτικό σύστημα κατακερματισμένο, αδύναμο και εξαρτημένο, η κοινωνία οργισμένη και φοβισμένη μαζί, και οι νέοι της στους δρόμους έτοιμοι για συγκρούσεις και αναστατώσεις.

Ειδικώς η κυβέρνηση Καραμανλή βρίσκεται στα πρόθυρα κατάρρευσης, φαντάζει ανίσχυρη και ανήμπορη. Δεν έχει δυνάμεις, η εκλογική της επιρροή έχει πέσει στο ναδίρ, η συσπείρωση των ψηφοφόρων της έχει υποχωρήσει κάτω του 50%, η Νέα Δημοκρατία είναι ένα κόμμα που οδεύει με μαθηματική βεβαιότητα σε ιστορικών διαστάσεων ήττα, μεγαλύτερη και εκείνης του 1981. Την ίδια στιγμή το ΠαΣοΚ έχει ξεπεράσει τη βαθιά μετεκλογική κρίση, δημιουργεί συνθήκες συσπείρωσης των ψηφοφόρων του, αλλά η άνοδός του οφείλεται κυρίως στη νεοδημοκρατική κάμψη. Δεν έχει καταφέρει ως τώρα το ΠαΣοΚ να δημιουργήσει κοινωνικό ρεύμα και δεν θα το καταφέρει αν δεν πείσει την ελληνική κοινωνία ότι μπορεί να βγάλει τη χώρα από την κρίση.

Αν έτσι διατηρηθούν τα πράγματα, αν δεν πεισθεί η κοινωνία για πιθανές εναλλακτικές διακυβέρνησης και η τριάδα της κρίσης παραμείνει ενεργή, τότε τα προβλήματα θα πολλαπλασιασθούν. Με τον καιρό δεν είναι απίθανο να αναδειχθούν θέματα ασφάλειας και τάξης, και ακόμη να επανακάμψουν άλυτα ζητήματα στο Αιγαίο και αλλού, καθ΄ ότι οι γείτονες ουδέποτε παραιτήθηκαν των διεκδικήσεών τους. Ας μην ξεχνούμε ότι πικρή είναι η ελληνική εμπειρία από τέτοιες περιόδους συνδυασμένης οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κρίσης.
Το Βήμα