Το πιο φριχτό ναυάγιο θα ήταν να σωθούμε έτσι...

Μπορεί το έθνος να υπομείνει μια τέτοια διαδικασία οικονομικής καταστροφής και μιας κουτσής–στραβής διάσωσης από τη χρεοκοπία, από αυτούς που το οδήγησαν στην κατάρρευση, διερωτώμαι. Η διάγνωση της δεινής κατάστασης δεν αφήνει περιθώρια για «φθηνές» ελπίδες. Η βαθιά ύφεση και η συνακόλουθη πτώση του βιοτικού επιπέδου επισωρεύονται επιβαρυντικές. Το σήμερα είναι ήδη χειρότερο από το χθες και το αύριο προοιωνίζεται χειρότερο από το σήμερα σε ένα κοινωνικό σώμα του οποίου οι αντοχές έχουν αρχίσει να εξαντλούνται δραματικά. Η εργατική τάξη φτύνει αίμα και η μεσαία τάξη αποδεκατίζεται.

Η φτώχεια του αποπληθωρισμού είναι η... μόνη αποτελεσματική θεραπεία που μας επιβάλλουν οι εταίροι δανειστές μας. Οι τρεις «βρώμικες» λέξεις –default, devaluation, deflation – πτώχευση, εσωτερική υποτίμηση, αποπληθωρισμός– «αποσταθεροποιούν» την Ελλάδα. Αποτελεί τη μόνη αποδεκτή θεραπεία για τους τροϊκανούς. Αποπληθωρισμός, δηλαδή μείωση των γενικών τιμών, των μισθών, των συντάξεων, του βιοτικού επιπέδου, βύθιση της οικονομικής δραστηριότητας, ανεργία, φτώχεια και κοινωνική έκρηξη.

Οικονομία χωρίς ανάπτυξη, κοινωνία χωρίς ευημερία, εργασία χωρίς εργαζομένους, πολιτικοί χωρίς πολιτική. Το βιοτικό μας επίπεδο βουλιάζει, αλλά δεν υπάρχει ούτε όραμα ούτε σχέδιο για να αναστραφεί αυτή η αποτρόπαιη τάση εις βάρος τόσο των εργαζομένων, όσο και ένα μεγάλου μέρους του υγιούς επιχειρηματικού κόσμου.

Η απειλή έκρηξης της φτώχειας, συνοδευμένη από υπόδηλες απειλές κοινωνικών αποκλεισμών και νέων ταξικών διαφορισμών, είναι εδώ. Γκρεμίζει το κοινωνικό συμβόλαιο μιας 35ετίας. Τα απειλούμενα πλήθη ίσως δεν το συνειδητοποιούν, δεν το αναλύουν, αλλά το αισθάνονται σκληρά: η απειλή είναι υλική, βιοτική. Γι’ αυτό και οι όποιες αντιδράσεις θα είναι αντιδράσεις βαθύτατα υπαρξιακά, πολιτικές. Δηλαδή απρόβλεπτες, πέραν του δεδομένου πολιτικού παιχνιδιού.

Ένας Αμερικανός δικαστής είχε πει κάποτε πως είναι δύσκολο να προσδιορίσει τι είναι ακριβώς πορνογραφία, αλλά την «αναγνωρίζει όταν τη βλέπει». Κάτι αντίστοιχο ισχύει για τη χώρα που βρίσκεται ήδη στον γκρεμό. Είναι δύσκολο να οριοθετήσει κανείς ένα αρχέτυπο πτώχευσης σε μια χώρα–μέλος της ΟΝΕ με εθνικό νόμισμα το ευρώ. Αλλά το μνημονιακό κατεστημένο αρνείται να δεχθεί την πραγματικότητα και θέτει ύπουλα ερωτήματα. Όπως, για παράδειγμα, αν προτιμούμε μια συντεταγμένη (δηλαδή συνεννοημένη με την τρόικα) χρεοκοπία, εντός ευρώ, από μια άτακτη χρεοκοπία και επιστροφή στη δραχμή.

Την ίδια στιγμή, διεθνή και εγχώρια ΜΜΕ και λοιποί «σωτήρες» προετοιμάζουν την κοινή γνώμη να αποδεχθεί το μοιραίο, όπως αυτοί το προσδιορίζουν! Και αν θέλουν να μας πουν «λαϊκιστές», ας μας πουν. Όταν περνάνε τους νόμους εκβιάζοντας όλη τη Βουλή, ακόμα –και πρωτίστως– τους ίδιους τους δικούς τους βουλευτές, τι νόημα έχει πια «τι θα μας πουν»; Τον πιο αισχρό λαϊκισμό τον κάνουν οι ίδιοι! Με εκβιαστικά διλήμματα που διχάζουν τον λαό για το… καλό του! Εγώ πάντως γνωρίζω την αγνότητα των δικών μου προθέσεων και απόψεων.

Το επιχείρημα «διάσωσης της χώρας» δεν θα μπορούσε να απολήξει διαφορετικά. Επαρχιώτες του ευρωπαϊκού συστήματος που υποδύονται κοσμοπολίτες επέδειξαν πλήρη διαπραγματευτική ανεπάρκεια. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο εκσυγχρονισμός της οικονομίας, του κράτους και της κοινωνίας ήταν απολύτως αναγκαίος, αλλά έπρεπε να είναι σταδιακός. Η βιαιότητα του εγχειρήματος κατέδειξε πόσο αποκομμένοι από την ελληνική οικονομική πραγματικότητα ήσαν οι αποδέκτες των όρων του Μνημονίου. Όμως, σημαντικά τμήματα της κοινωνίας εμφανίζονται οργισμένα και τείνουν να κυριαρχηθούν από διάθεση καταδίκης. Το χειρότερο είναι ότι ανιχνεύονται συνθήκες κοινωνικού μίσους, οι οποίες αν επικρατήσουν θα διαμορφώσουν περιβάλλον τυφλών συγκρούσεων.

Προφανώς, η ηθική και πολιτική χρεοκοπία προηγήθηκε της οικονομικής. Ωστόσο, η διάχυση της ευθύνης σε όλη την κοινωνία αδιακρίτως, η ενοχοποίηση των πάντων από το πολιτικο-οικονομικό κατεστημένο, ισομερίζει άδικα τις ευθύνες και αθωώνει τους πράγματι ενόχους. Ως εκ τούτου, για να δεχτεί να υποβληθεί σε νέες θυσίες η κοινωνία, πρέπει ταυτοχρόνως να αποδοθούν ευθύνες, να πεισθεί ο θυσιαζόμενος ότι αποδίδεται δικαιοσύνη, ότι υπάρχει σχέδιο και όραμα ανάδυσης σε μια κοινωνία δικαιότερη, αποτελεσματικότερη, αξιοκρατική. Μπορεί το παρόν πολιτικό σύστημα που παρήγαγε την παρούσα κρίση, να κρίνει τον εαυτό του, να αυτοακυρωθεί, να αυτοτιμωρηθεί, να μεταμορφωθεί; ΟΧΙ.

Και η ελπίδα, πού είναι η ελπίδα, πώς μπορεί ένας λαός να ζήσει, έστω την παρακμή του, χωρίς ελπίδα; Όμως, η ελπίδα, φίλε αναγνώστη, δεν σερβίρεται με «ροζ» προοπτικές, δεν μεταγγίζεται με την «αισιοδοξία» της μικρής ελίτ του πλούτου και της διαπλοκής που συνεχίζει να «κυβερνά» τον τόπο. H ελπίδα είναι κάτι εξαιρετικά πολύτιμο και γι’ αυτό δυσχερέστατο, που κερδίζεται ή χάνεται στην πολύ προσωπική αναμέτρηση του ηγέτη στην υπεράσπιση των προβλημάτων του λαού του. Το ρεαλιστικό προαπαιτούμενο για να τολμήσει ένας ηγέτης τομές και ζωογόνους μεταρρυθμίσεις και όχι ραγιάδικες συμπεριφορές, όταν συμπαρασύρεται στον εγωκεντρικό φόβο του για προσωπική επιβίωση. Δυσκατόρθωτη ωριμότητα, έστω να ξέρει ο άνθρωπος τι μπορεί ρεαλιστικά να ελπίζει.
γράφει η Ζέζα Ζήκου

από την Καθημερινη