Ο δυστυχής γείτονας και τα... δανεικά

Φανταστείτε ότι έχετε δανείσει στο γείτονά σας εκατό χιλιάδες ευρώ για να καλύψει τα παλαιά του χρέη, τα οποία του έμειναν από διάφορες ατυχίες του παρελθόντος. Σας συμφέρει τώρα να διαδίδετε σε όλο το χωριό ότι ο γείτονας είναι ένας φρικτός επαγγελματίας και, εν γένει, ένα ύποπτο υποκείμενο; Ή θα τον παινέψετε δεόντως, με την ελπίδα να κάνει μερικές σωστές δουλειές, να ορθοποδήσει και να πληρώσει πίσω τα δανεικά που του δώσατε;

Ο δανεισμός κάνει συνέταιρους τους δανειστές και τους δανειζόμενους. Απορούν μερικοί, γιατί η στάση των Ευρωπαίων, πολιτικών και μη, απέναντι στην Ελλάδα έχει αλλάξει τελευταία. Η απάντηση είναι απλή: Με το πακέτο βοήθειας έγιναν συνέταιροι στο εγχείρημα της ελληνικής ανάκαμψης.

Ας υποθέσουμε ότι έρχεται τώρα ο γείτονας και σας λέει: «Άκουσε, φίλε, το δάνειο που μου έδωσες την περασμένη εβδομάδα, πιθανώς δε θα μπορέσω σου το επιστρέψω σ’ ένα χρόνο, όπως συμφωνήσαμε. Δεν τα κάνουμε καλύτερα τρία»;
Τότε μάλλον θα του απαντήσετε: «Όχι, σε ξέρω εσένα, αν σου δώσω παράταση, θα εφησυχάσεις και θα αρχίσεις σε δυόμισι χρόνια να σκέφτεσαι την επιστροφή των χρημάτων, οπότε θα είναι αργά».
"Αργά ή γρήγορα, η παράταση θα έρθει, εφόσον κριθεί αναγκαία. Το θέμα είναι άλλο: Τι πράττει, άραγε, η Ευρώπη, για να μην χρειασθεί τελικά η παράταση";

Όπως είναι γνωστό, το... Υπουργείο Οικονομικών στο Βερολίνο χαρακτήρισε «πρόωρη» τη συζήτηση για μια παράταση της αποπληρωμής του χρέους από το πακέτο βοήθειας που τον περασμένο Μάιο παραχώρησαν οι χώρες της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ στην Ελλάδα.

Ας πούμε, πάλι, ότι ο γείτονας θα σάς έρθει με το αίτημα της παράτασης μόλις ένα μήνα πριν τη συμφωνημένη ημερομηνία επιστροφής του δανείου. Τότε, δε θα ήταν διαφορετική η απάντησή σας; Δε θα σκεφτόσασταν ότι καλύτερα να του δώσετε την παράταση, παρά να τον αφήσετε να χρεοκοπήσει και εσείς να ξεγράψετε τα λεφτά σας;

Για το λόγο αυτό, δεν πρέπει να ανησυχήσει κανείς στα σοβαρά για το αν θα δοθεί παράταση αποπληρωμής στην Ελλάδα ή όχι. Αργά ή γρήγορα, η παράταση θα έρθει, εφόσον κριθεί αναγκαία. Το θέμα είναι άλλο: Τι πράττει, άραγε, η Ευρώπη, για να μην χρειασθεί τελικά η παράταση;

Η χώρες της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ έχουν στοιχηματίσει 110 δισ. ευρώ στο ότι η Ελλάδα θα αποκαταστήσει την πιστοληπτική της ικανότητα μέσα σε δύο χρόνια. Ο τρόπος για να πετύχουμε στο στόχο αυτό, είναι η περιβόητη αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας, όπως το θέτουν τα εγχειρίδια της εθνικής οικονομίας. Με την εσωτερική υποτίμηση - αφού η εξωτερική δε λειτουργεί εντός Ευρωζώνης - αποκαθιστούμε την ανταγωνιστικότητα.

Για το ότι τα σχετικά μέτρα είναι αναγκαία, δεν υπάρχει αμφιβολία. Τόσο η δημοσιονομική εξυγίανση όσο και η προσαρμογή των αποδοχών στην παραγωγικότητα είναι επώδυνες μεν, απαραίτητες δε. Αλλά, ως προς την ανταγωνιστικότητα αυτομάτως τίθεται και το ερώτημα, ποιος ανταγωνίζεται ποιον και σε ποιο τομέα.

Υπάρχει ένας χώρος, όπου, στην περίπτωση της Ελλάδας, η συνταγή έχει κάποιες πιθανότητες να πετύχει. Ο τομέας αυτός είναι ο τουρισμός. Αν πέσει το κόστος εργασίας, θα μπορέσουν οι ξενοδόχοι να προσφέρουν φτηνότερα πακέτα, οπότε η διαρροή των τουριστών προς τις εκτός Ευρωζώνης ανταγωνίστριες χώρες ενδέχεται να συγκρατηθεί, ίσως.

Σε ποιον άλλον τομέα όμως να λειτουργήσει αυτή η συνταγή; Στη βιομηχανία; Κυρίως αυτήν έχουν κατά νου οι συντάκτες των εγχειριδίων που, ως γνωστόν, τυπώνονται στα βιομηχανικά κράτη. Τι ισχύει όμως για ένα μέρος, όπου μια σειρά από άτυχες συγκυρίες έχουν οδηγήσει σχεδόν στην εξαφάνιση την όποια βιομηχανία;

Ακόμα και στη - θεωρητική - περίπτωση να δημιουργηθούν σε χρόνο - ρεκόρ ιδανικές συνθήκες για βιομηχανικές επενδύσεις, οι επενδύσεις αυτές θέλουν το χρόνο τους.

Προκειμένου να γίνει πραγματικότητα η προβλεπόμενη στα πλαίσια του μνημονίου ανάπτυξη, οι μηχανικοί στα μελετητικά γραφεία θα έπρεπε εδώ και καιρό να δουλεύουν του σκοτωμού. Αντί γι’ αυτό, τα γραφεία αδρανούν και απολύουν κόσμο, που με τη σειρά του αναζητά εργασία στο εξωτερικό.

Κι όμως, όλα τα βάρη καλείται να τα σηκώσει η «πραγματική» οικονομία της Ελλάδας: την αποπληρωμή του έκτακτου δάνειου από το πακέτο, την εξόφληση των ομολόγων που λήγουν τα προσεχή έτη, καθώς και τις τρέχουσες δαπάνες της λειτουργίας του κράτους. Ένα μέρος των βαρών αυτών το επωμίζεται η οικονομία άμεσα με τη φορολόγηση των επιχειρήσεων, ενώ το υπόλοιπο το πληρώνει μέσω της φορολογίας των εργαζομένων.

Έπρεπε ή δεν έπρεπε, μπροστά στην εικόνα αυτή, η διάσωση της πραγματικής ελληνικής οικονομίας να αποτελεί ένα κεντρικό ζήτημα για την Ευρώπη; Το Ελληνογερμανικό Επιμελητήριο κάνει ό, τι περνάει από το χέρι του για να υπενθυμίσει στους αρμόδιους του Βερολίνου, πως η Γερμανία συμμετέχει στο μεγάλο ελληνικό στοίχημα με 22,4 δισ. ευρώ. Έπρεπε λοιπόν, για το δικό της καλό, να νοιάζεται για τη διάσωση της πραγματικής οικονομίας στην Ελλάδα.

Τι μπορεί, όμως, να γίνει; Ας υποθέσουμε ότι έρχεται άλλη μια φορά ο ως άνω γείτονας και σας λέει: «Δεν ξέρω αν θα χρειαστώ παράταση για να επιστρέψω τα δανεικά ή όχι. Δάνεισέ μου, όμως, άλλες είκοσι χιλιάδες για να ανοίξω κανένα μαγαζάκι, προκειμένω να δουλέψω και να μαζέψω χρήματα για την επιστροφή του δάνειου». Εσείς, τι θα του απαντούσατε; Εύλογο δεν ακούγεται το αίτημα;

Πραγματικά, έχει εκφραστεί μεταξύ άλλων και από τον επικεφαλής των οικονομολόγων της τράπεζας Sal. Oppenheim, κ. Νόρμπερτ Μπρεμς, ότι η πραγματική οικονομία της Ελλάδας χρειάζεται ένα δικό της πακέτο στήριξης ύψους 20 δισ. ευρώ, μοιρασμένα στα έτη 2012 έως 2017. Το Ελληνογερμανικό Επιμελητήριο συμφωνεί με την εκτίμηση αυτή, με τη διαφορά ότι τα χρήματα θα χρειασθούν πολύ πιο γρήγορα. Ο λόγος είναι απλός. Όταν ο γείτονάς σας βρίσκεται διασωληνωμένος στην εντατική, χρειάζεται άμεσα οξυγόνο, αλλιώς ποτέ δεν πρόκειται να πάρετε πίσω το δάνειο που του χορηγήσατε.

του Martin Knapp γενικού διευθυντή και μέλους του Δ.Σ. του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου

από το capital