Τι γίνεται με καταθέσεις, μετοχές και ομόλογα αν ο μη γένοιτο…

Την περασμένη εβδομάδα η στήλη έκανε μια πρώτη εκτίμηση για τι μπορεί να σημαίνει μια χρεοκοπία της Ελλάδας. Επειδή το ενδιαφέρον ήταν μεγάλο επανέρχεται σήμερα με μια πιο αναλυτική προσέγγιση για καταθέσεις, λίρες, μετοχές ελληνικές, μετοχές ξένες, ομόλογα.

Τι μπορεί να κάνει κάποιος λοιπόν με την περιουσία του αν φοβάται τη χρεοκοπία; Κάθε επιλογή έχει πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα.

Έξοδος από το Ευρώ
Όταν έγινε η μετάβαση από τη δραχμή στο ευρώ οι καταθέσεις μετατράπηκαν αυτόματα στο νέο νόμισμα με βάση την ισοτιμία που είχε συμφωνηθεί. Το ίδιο θα συμβεί και αν υπάρξει έξοδος από τη ζώνη του ευρώ. Το ζητούμενο είναι με ποια ισοτιμία και που θα μπορούσε να φτάσει η ισοτιμία μιας νέας δραχμής μιας οικονομίας σαν την ελληνική.

Όπερ, κάποιοι ίσως αντιδρούν σήμερα στην προοπτική μείωσης των αποδοχών τους, γιατί δεν έχουν καταλάβει ποιο είναι το διακύβευμα. Έξοδος από το ευρώ σημαίνει αυτόματη μείωση αγοραστικής δύναμης και άρα αποδοχών. Άρα, είναι καλύτερα να αποδεχτούμε μόνοι μας μια ελεγχόμενη μείωση παρά να υποστούμε στη συνέχεια μια ανεξέλεγκτη...

Μεταφορά σε ξένες χώρες
Όσοι μεταφέρουν τις... καταθέσεις στο εξωτερικό ή φορολογικούς παραδείσους απολαμβάνουν μεν κάποια πλεονεκτήματα αλλά υπόκεινται και σε αρκετά μειονεκτήματα.

Ένα ρίσκο που αναλαμβάνουν έχει να κάνει με το κόστος επαναπατρισμού και την κάλυψη του πόθεν έσχες στην περίπτωση που θα χρειαστεί να κάνουν κάποια αγορά στην Ελλάδα αργότερα. Για το μέσο καταθέτη (αυτόν των μερικών εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ) το κόστος διατήρησης λογαριασμού σε φορολογικούς παραδείσους είναι μεγαλύτερο από τα οφέλη.

Αυτό οι τραπεζίτες με το βαλιτσάκι, που κλείνουν συμφωνίες στα πέριξ της πλατείας Συντάγματος, δεν το αναφέρουν στους πελάτες τους. Η δε διαχείριση των χρημάτων που κάνουν όταν πρόκειται για επενδυτικές τράπεζες είναι ανάλογη αυτής των εκθέσεων των διεθνών οίκων: όλοι μαζί κατά πόδας ακολουθούμε το συρμό.

Θυρίδες και σεντούκια
Όσοι διαλέγουν θυρίδες αναλαμβάνουν το ρίσκο οι κληρονόμοι τους να φορολογηθούν μέχρι τελευταίας δεκάρας όταν ανοίξουν οι θυρίδες αν π.χ. συμβεί κάτι αναπάντεχο.

Επίσης σε μια ακραία περίπτωση χρεοκοπίας ή φορολόγησης των καταθέσεων κανείς δεν εξασφαλίζει ότι το κράτος δεν θα πάρει απόφαση να μην ανοίγει καμιά θυρίδα χωρίς την παρουσία κρατικού λειτουργού που θα ελέγχει την περίπτωση φοροδιαφυγής.

Το κρύψιμο των ευρώ στα σεντούκια θα κάνει τους διαρρήκτες να κάνουν πάρτι.

Λίρες
Δεν είναι κακό να κρατάει κάποιος και κάποιες χρυσές λίρες σε δύσκολους καιρούς. Αν το κράτος όμως βρεθεί σε ανάγκη μπορεί να επιτάξει όλο το χρυσάφι των υπηκόων του, όπως είχε κάνει ο Ρούσβελτ. Επέτρεψε να κρατήσουν μόνο τα κοσμήματα που είχαν συναισθηματική αξία και έπρεπε να παραδώσει όλα τα χρυσά νομίσματα και μπάρες.
Επιπλέον ένας άλλος κίνδυνος με το χρυσό είναι η πιθανότητα, κάποια στιγμή, να ξεκινήσει πάλι η τιμή πέφτει. Όσοι αγόρασαν χρυσό σε τιμές 1980 ακόμη πρέπει να χάνουν σε πραγματικές τιμές. Παρά τη μεγάλη άνοδο της τιμής του χρυσού την τελευταία δεκαετία εκτίμηση μου είναι ότι υπάρχουν και άλλα περιθώρια ανόδου στη νέα δεκαετία.

Μετοχές
Σε περίπτωση ελληνικής χρεοκοπίας οι ελληνικές μετοχές θα υποστούν τρομακτικές απώλειες στην αρχή και μετά θα ανακάμψουν. Όπως έγινε και στην Αργεντινή.

Άποψή μου είναι ότι οι μετοχές μιας καλής εταιρείας είναι καλύτερο περιουσιακό στοιχείο από χαρτονομίσματα μιας κακής οικονομίας. Μια εταιρεία διαθέτει πάγια και know how να κατασκευάζει είδη από τα οποία θα βγάζει κέρδος. Και τα δυο αποτελούν ασφαλέστερο μακροπρόθεσμο καταφύγιο.

Οι εταιρείες που έχουν έσοδα από ξένες αγορές που δεν θα περνάνε ανάλογη κρίση, θα επηρεαστούν λιγότερο από μια κρίση στην ελληνική οικονομία, άρα θα πιεστούν λιγότερο και θα ανακάμψουν γρηγορότερα.

Οι κάτοχοι ξένων μετοχών, καθόλου δεν θα επηρεαστούν από μια ελληνική κρίση. Επί της ουσίας θα αντιμετωπίζουν το ρίσκο που αντιμετώπιζαν και πριν, δηλ. αυτό που ισχύει για τις μετοχές γενικά και αυτό μιας παγκόσμιας κρίσης όπως το 2008.

Όσοι Έλληνες είχαν το 2009 και ελληνικό και ξένο χαρτοφυλάκιο μετοχών είδαν το ξένο να διατηρεί τα κέρδη την ώρα που το ελληνικό υπέστη απώλειες το τελευταίο τρίμηνο.

Φυσικά και στην περίπτωση των εσόδων από ξένες μετοχές το κράτος μπορεί να επιβάλλει επιπλέον φορολογία.

Ακίνητα
Σε περίπτωση χρεοκοπίας ο αριθμός αυτών που δεν θα μπορούν να πληρώσουν τα στεγαστικά δάνεια θα αυξηθεί υπέρμετρα και κατά συνέπεια θα αυξηθούν οι πλειστηριασμοί, οπότε οι τιμές θα πιεστούν. Αυτό θα δημιουργήσει μακροπρόθεσμες ευκαιρίες. Όπως όμως και στις μετοχές πρέπει κάποιος να είναι σε θέση να υπολογίσει την τρέχουσα τιμή αντικατάστασης κάθε ακινήτου για να καταλάβει αν το αγοράζει κάτω ή πάνω από μια εύλογη αξία.

Ομόλογα
Τα ελληνικά ομόλογα σε περίπτωση χρεοκοπίας είναι η χειρότερη επιλογή απ’ όλες τις παραπάνω. Τα ξένα κρατικά ή εταιρικά ομόλογα έχουν τα χαρακτηριστικά των ξένων μετοχών εκτός από την υψηλότερη διακυμανσημότητα που χαρακτηρίζει τις μετοχές.

Όπως είχα τοποθετηθεί και στο άρθρο της περασμένης εβδομάδας δεν θεωρώ πιθανό το σενάριο της ελληνικής χρεοκοπίας και της εξόδου από το ευρώ. Για την κατάσταση φταίει εξ ολοκλήρου η προηγούμενη κυβέρνηση που κατάφερε σε μια εξαετία να αυξήσει κατά 80% τις πρωτογενείς δαπάνες του δημοσίου όταν τα έσοδα αυξηθήκαν μόνο κατά 36%.

Πιστεύω όμως ότι η τωρινή παρά την ατολμία και τη σύγχυση που επιδεικνύει θα αναγκαστεί από τις περιστάσεις να πράξει αυτά που πρέπει. Εξάλλου ο κίνδυνος της χρεοκοπίας μας έχει κάνει όλους πιο ρεαλιστές σε ό,τι αφορά τις προσδοκίες
Κ. Στούπας στο Capital