Το Ανέσπερο φως του Πνεύματος

«Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός!» Ο πιο γλυκός ύμνος λίγο πριν από το «Χριστός Ανέστη»! Συγκινούμαι όταν θυμάμαι τη λειτουργία της Ανάστασης στο μικρό χωριό που μεγάλωσα, στα χρόνια της μεγάλης φτώχειας αλλά και της αθωότητας. Αν και μικρό κορίτσι τότε, ένιωθα ρίγη να διαπερνούν το σώμα μου όταν έσβηναν όλα τα κεριά και τα καντήλια που φώτιζαν το μικρό ναό, αφού δεν υπήρχε ηλεκτρισμός τότε, και άκουγα τον παπά, κάπου στο βάθος μέσα στο ιερό, να ψέλνει με γλυκύτατη, σχεδόν υπερκόσμια, φωνή το «Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός…» Κατόπιν, έβγαινε ταπεινά από το ιερό με τη λαμπάδα αναμμένη για να μας μοιράσει το “άγιο φως”. Ο παπα-Γιώργης δε χρειαζόταν να επινοήσει ψέματα για το πώς άναψε το φως. Όλοι γνωρίζαμε ότι το άναψε μ’ ένα σπίρτο, αλλά αυτό δεν μας σκανδάλιζε. Δε μείωνε την αναστάσιμη αξία του. Ο συμβολισμός ήταν που είχε σημασία. Κι αυτό το συμβολισμό το νιώθαμε στην ψυχή μας.

Δεν υπήρχαν τότε... βεγγαλικά και κροτίδες, δεν υπήρχε θόρυβος και φασαρία. Υπήρχε μόνο κατάνυξη στις ψυχές μας. Κάτι φωτιζόταν βαθιά μέσα μας, το νιώθαμε, εγώ τουλάχιστον το ένιωθα. Το φως του κεριού δεν ήταν απλά εξωτερικό, δε φώτιζε μόνο το μικρό χώρο της Εκκλησίας. Διαπερνούσε όλο το είναι μας, μεταμόρφωνε την ψυχή μας, έστω την ψυχή εκείνων που στο συμβολισμό έβλεπαν την ουσία της Ανάστασης. Ήταν το φως του Θείου Πνεύματος που ο Χριστός ήθελε ν’ ανάψει μόνιμα στις καρδιές μας. Το φως του αναστάσιμου κεριού θα κρατούσε πολύ λίγο, αλλά το φως του Πνεύματος, εάν άναβε το λύχνο της ψυχής μας, θα κρατούσε μια ζωή, αν βέβαια φροντίζαμε να μην του λείψει το λαδάκι της πίστης.

Σήμερα η ιστορία είναι εντελώς διαφορετική. Είναι ιστορία γι' αγρίους. “Προοδέψαμε”, βλέπετε… Μόνο που αυτή η πρόοδος έδιωξε το Πνεύμα του Ωραίου του Μεγάλου και τ’ Αληθινού. Δεν λέω ότι το σκότωσε, διότι το Πνεύμα δε μπορεί να το σκοτώσει κανείς!
«Με τιμές αρχηγού κράτους έγινε η τελετή υποδοχής για το Άγιο Φως στο αεροδρόμιο “Ελ. Βενιζέλος”. Το Άγιο Φως έφθασε στην Αθήνα με το κυβερνητικό αεροσκάφος “Εμπραέρ” (…) Στο “Εμπραέρ” ήταν ο υφυπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Κασσίμης, ο Έξαρχος του Παναγίου Τάφου, αρχιμανδρίτης κ. Δαμιανός, ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος, ο μητροπολίτης Μαντινείας κ. Αλέξανδρος και εκπρόσωποι των πολιτικών κομμάτων. Το Άγιο Φως θα μεταφερθεί στις μητροπόλεις όλης της χώρας με 17 προγραμματισμένες πτήσεις της Ολυμπιακής.» Αυτά γράφει το in.gr.

Μας είπαν ότι το αναστάσιμο φως το είχε φέρει με κατά παραγγελία "θαύμα" στον ορθόδοξο χριστιανικό κόσμο, και πάλι φέτος, όπως κάθε χρόνο, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων, Θεόφιλος! Για φαντάσου! Τώρα το πώς το έφερε είναι άλλου παπά βαγγέλιο, αλλά εσείς μη σκανδαλίζεστε. Πίστευε και μη ερεύνα δε λένε; Και οι άλλοι, οι μη Ορθόδοξοι χριστιανοί, έμειναν χωρίς ‘άγιο φως’; Αυτούς, που πολλοί είναι και καλύτεροι Χριστιανοί από τους Ορθόδοξους, τους άφησε παραπονεμένους ο Χριστός; Μα γιατί τέτοια μεροληψία;

Ώστε με τιμές αρχηγού κράτους έγινε η υποδοχή! Όλοι οι υποκριτές στην πίστα! Οποίος εμπαιγμός στο συμβολισμό του αναστάσιμου φωτός! Κοσμικές τιμές και μάταιη δόξα για το φως Εκείνου που για να διδάξει ταπεινότητα γεννήθηκε σε μια φάτνη! Τιμές και δόξα στο Φως Εκείνου που η Γραφή λέει ότι μετά την Ανάσταση φανερώθηκε πρώτα στην ταπεινή και άσημη Μαρία τη Μαγδαληνή, πρώην αμαρτωλή από την οποία είχε βγάλει επτά δαιμόνια (πάθη). Πόσο ικανός είναι ο άνθρωπος, αυτό το τρομερό παιδί, να ευτελίσει τα πάντα, ακόμη και τους πιο υψηλούς πνευματικούς συμβολισμούς…

Μέσα στις επισημότητες, την υποκρισία και τη φασαρία, το αληθινό ανέσπερο φως, το Φως του Θείου Πνεύματος, από το οποίο θα μπορούσαν οι πιστοί ν’ ανάψουν την εσωτερική λαμπάδα του δικού τους πνεύματος, γίνεται απρόσιτο, απλησίαστο. Ο άνθρωπος δε μπορεί πια ν’ αντλήσει δύναμη και φώτιση από το ανέσπερο φως του Πνεύματος. Τι κρίμα! Χάθηκε η ουσία και παρέμειναν οι τύποι και οι τελετές, οι επισημότητες, τα βεγγαλικά. Είμαστε φοβεροί! Είμαστε μόνο για τα πανηγύρια… Στο εκκλησάκι της γειτονιάς μου οι κροτίδες είχαν αρχίσει από τις 11 μ.μ. Πού να βρει ο πιστός ηρεμία για αυτοσυγκέντρωση. Το μόνο που τον ανησυχούσε ήταν να μη σκάσει καμιά κροτίδα πάνω του…

Στην εκκλησία του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη χοροστατούσε ο Αρχιεπίσκοπος. Άνοιξα την ΕΤ1 για να παρακολουθήσω λίγο την τελετή της Ανάστασης και να ψηλαφήσω τα συναισθήματά μου. Μ’ αρέσει να ψάχνομαι συχνά. Το “Χριστός Ανέστη” επαναλαμβανόταν δεκάδες φορές από τους έμμισθους ψάλτες, λες και οι πιστοί κάνουν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να πείσουν και να πειστούν οι ίδιοι για την Ανάσταση. Άλλες τόσες ψάλθηκε και το “Κύριε Ελέησον”, ωσάν ο Θεός να ήταν κουφός ή αδιάφορος και να μην ήθελε να ελεήσει. (Φανταστείτε τι απογοήτευση θα ένιωθε ένας καλός πατέρας που υπεραγαπά τα παιδιά του, αν του κλαψούριζαν καθημερινά λέγοντας εκατοντάδες φορές «πατέρα ελέησον, πατέρα ελέησον», ζητιανεύοντας πράγματα που ήταν ήδη δικά τους. Άστο μην το ψάχνεις, είναι ιλαροτραγωδία…)

Έβλεπα, λοιπόν, στον Άγιο Διονύση, καλοντυμένες φιγούρες, ου μην αλλά και σκυθρωπές, να κρατούν με δέος το μεγάλο θησαυρό, τις αναμμένες τους λαμπάδες, όπως το θέλει η παράδοση. Μου έδιναν την εντύπωση, όμως, ότι οι περισσότεροι, για να μην πω όλοι και αδικήσω κανένα, ήταν βαριεστημένοι και δεν έβλεπαν την ώρα και τη στιγμή που θα τελείωνε η σύντομη τελετή της Ανάστασης για να φύγουν και να πάνε άλλοι σε νυχτερινά κέντρα για διασκέδαση, κι άλλοι στο σπίτι τους για ν’ απολαύσουν τη μαγειρίτσα.

Σε λίγο, κι ενώ οι ψαλμωδίες συνεχίζονταν, και το Χριστός Ανέστη εναλλασσόταν με το Κύριε Ελέησον, δηλαδή το νικηφόρο αναστάσιμο πνεύμα εναλλασσόταν με το πνεύμα της δουλείας, της ηττοπάθειας και της ζητιανιάς, οι "επίσημοι" - για τον κόσμο αλλά όχι για το Χριστό - παρέλασαν για να χαιρετίσουν και ν’ ασπαστούν τον Αρχιεπίσκοπο, και ν’ αποχωρήσουν στη συνέχεια, περιφρονώντας προκλητικά την αναστάσιμη λειτουργία που θα τέλειωνε μετά τις 2 το πρωί.

Έκλεισα την τηλεόραση γιατί δεν άντεξα να δω περισσότερα, και άνοιξα ένα μικρό βιβλιαράκι με τις ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας. Διάβασα και δάκρυσα: «Αναστάσεως ημέρα λαμπρυνθώμεν λαοί, Πάσχα Κυρίου Πάσχα…» Τι υπέροχα λόγια! Το κάλεσμα στην Ανάσταση του Πνεύματος είναι οικουμενικό. Όλοι οι λαοί, ανεξαρτήτως θρησκείας, μπορούν να προσέλθουν στην αστείρευτη δεξαμενή του Θείου Πνεύματος και να πάρουν φως για ν’ ανάψουν το λύχνο της ψυχής τους, που είναι το πνεύμα μέσα τους, ώστε να λαμπρυνθούν! «Λύχνος του Κυρίου είναι το πνεύμα του ανθρώπου», λέει η Βίβλος. Ποιανού ανθρώπου; Του Ορθόδοξου μόνο; Όχι βέβαια! Του κάθε ανθρώπου! Όλοι έχουν δικαίωμα και δυνατότητα ν’ αντλήσουν από το ανέσπερο φως του Πνεύματος. Τώρα το πόσοι έμαθαν να το κάνουν είναι μια άλλη θλιβερή ιστορία.

Κατόπιν ξεφύλλισα το βιβλιαράκι ψάχνοντας να βρω μια υπέροχη ευχή – από τα μαργαριτάρια της Ορθοδοξίας που θάφτηκαν κάτω από τα τελετουργικά – ευχή που πολύ με συγκινούσε στα χρόνια της αθωότητας. Διαβαζόταν προς το τέλος της Αναστάσιμης Θείας Λειτουργίας, και ο πατέρας μας δεν διανοείτο να φύγει η οικογένειά του από την Εκκλησία χωρίς ν’ ακούσουμε το «Δι’ ευχών», κάπου στις 2:30 το πρωί της Κυριακής του Πάσχα. Παραθέτω εδώ ένα μικρό απόσπασμα που μας μεταφέρει ένα οικουμενικό μήνυμα Αγάπης, και θα ήταν ευχής έργο να διαθέταμε λίγα λεπτά για να εμβαθύνουμε στα λόγια αυτά.

«Ει τις εις μόνην έφτασε την ενδεκάτην, μη φοβηθή την βραδύτητα. Φιλότιμος γαρ ων ο Δεσπότης, δέχεται τον έσχατον καθάπερ και τον πρώτον. Αναπαύει τον της ενδεκάτης, ως τον εργασάμενον από της πρώτης. Και τον ύστερον ελεεί και τον πρώτον θεραπεύει. Κακείνω δίδωσι και τούτω χαρίζεται. Και τα έργα δέχεται και την γνώμην ασπάζεται. Και την πράξιν τιμά και την πρόθεσιν επαινεί. Ουκούν εισέλθετε πάντες εις την χαράν του Κυρίου ημών. Και πρώτοι και δεύτεροι τον μισθόν απολαύετε. Πλούσιοι και πένητες μετ’ αλλήλων χορεύσατε. Εγκρατείς και ράθυμοι την ημέραν τιμήσατε. Νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες ευφράνθητε σήμερον. (…) Πάντες απολαύετε του συμποσίου της πίστεως. Πάντες απολαύετε του πλούτου της χρηστότητος.»

Σε ελεύθερη μετάφραση τα πιο πάνω σημαίνουν: «Εάν κάποιος έφτασε έστω την ενδεκάτη ώρα, ας μη φοβηθεί την αργοπορία. Διότι ο Θεός είναι φιλότιμος και δέχεται τον τελευταίο όπως και τον πρώτο. Δίνει ανάπαυση στην καρδιά εκείνου που έφτασε την ενδεκάτη, όπως και σ’ εκείνον που εργάστηκε από την πρώτη ώρα. Και τον τελευταίο ελεεί και τον πρώτο θεραπεύει. Και σε κείνον δίδει και σε τούτον χαρίζεται. Και τα έργα δέχεται και τη γνώμη σέβεται. Και την πράξη τιμά και το κίνητρο επαινεί. Γι’ αυτό λοιπόν, εισέλθετε όλοι στη χαρά του Κυρίου μας. Και πρώτοι και δεύτεροι, απολαύσατε την αμοιβή σας. Πλούσιοι και φτωχοί χορέψετε ο ένας με τον άλλο. Εγκρατείς και οξύθυμοι ας τιμήσετε την ημέρα. Κι όσοι νήστεψαν κι εκείνοι που δε νήστεψαν, ας χαρείτε σήμερα. (…) Όλοι ας απολαύσετε το συμπόσιο της πίστης. Όλοι ας απολαύσετε τον πλούτο της αρετής.»

Τι όμορφα νοήματα αγάπης και ελπίδας περικλείει αυτό το μήνυμα! Αν μπορούσαμε να τα χαράξουμε στην καρδιά μας πόσο θα λαμπρυνόταν και θα μεταμορφωνόταν η προσωπικότητά μας! Ας απολαύσουμε λοιπόν όλοι το συμπόσιο της πίστης, της όποιας πίστης έχει ο καθένας, κι ας γευτούμε το γλυκύτατο πλούτο της αρετής, έναν πλούτο που καμία οικονομική ή άλλη κρίση δεν μπορεί ποτέ να μας στερήσει!
από Μαρία Σεφέρου