Πολιτικές «κρότου - λάμψης»

Το μεγάλο πρόβλημα της κυβέρνησης ήταν πάντοτε η επικοινωνία. Ακόμη και όταν αυτή γινόταν αέρας στα πανιά της. Η επικοινωνία της ήταν πρόβλημα και την περίοδο που η Ν.Δ. κυριαρχούσε στο επικοινωνιακό στερέωμα, επειδή της έγινε άγχος και τις περισσότερες φορές την οδηγούσε σε πολιτικές «κρότου-λάμψης»: ανακοίνωνε μέτρα με μεγάλο επικοινωνιακό αντίκτυπο και μικρή αποτελεσματικότητα. Φυσικά, το παράγωγο αυτής της πρακτικής ήταν αντί να λύνει προβλήματα, σταδιακά να τα διογκώνει. Κάτι που πληρώνει σήμερα με την πανθομολογούμενη διάλυση του κράτους.

Η ρητορεία περί διαφθοράς είναι ένα κλασικό παράδειγμα. Η ηθικολογία και οι κορώνες για «κρέμασμα στο Σύνταγμα» ακούγονται ωραία στα αυτιά των πολιτών, αλλά δεν αποτελούν επαρκή πολιτική για την καταπολέμηση του φαινομένου. Η διαφθορά έχει μπολιάσει βαθιά τον κρατικό μηχανισμό και χρειάζονται μακροχρόνιες πολιτικές για να περιοριστεί. Αυτές οι πολιτικές, όμως, δεν κάνουν μεγάλο θόρυβο και γι’ αυτό ποτέ δεν σχεδιάστηκαν. Αντιθέτως: μέτρα που μπόλιαζαν με αντισώματα το σύστημα, θεσμοί και πρακτικές που χρειαζόταν χρόνο για να αποδώσουν στέρεα αποτελέσματα, καταργήθηκαν. Το αποτέλεσμα ήταν να παραδεχθεί προχθές η κυβέρνηση ότι και στο ζήτημα της διαφθοράς «έπιασε πάτο». Μετά πέντε χρόνια ηθικής σταυροφορίας ο κυβερνητικός διαπίστωσε ότι «το σύστημα είναι διαβρωμένο».

Η υπόθεση της... κ. Κωνσταντίνας Κούνεβα είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, πώς η επικοινωνιακή διαχείριση διογκώνει τα προβλήματα. Η επίθεση με βιτριόλι θορύβησε την κυβέρνηση μόνο σαν έγινε μέγα θέμα στα ΜΜΕ, όταν δηλαδή το επικοινωνιακό κόστος ήταν πολύ βαρύ για να αμεληθεί. Με γνώμονα, όμως, τα δελτία των οκτώ η «εξιχνίαση» που μας παρουσίασαν ήταν χειρότερη από την αδράνεια. Δεν ταλαιπωρήθηκε απλώς ένας αθώος, χάθηκε και επιπλέον πολύτιμος χρόνος για να συλληφθούν οι δράστες. Στο ενδιάμεσο διάστημα, η αστυνομία τροφοδοτούσε με ψεύτικα στοιχεία τα ΜΜΕ, «στοιχεία» που ήταν απλά φτιασιδώματα στην καταρρακωμένη εικόνα της.

Το ίδιο συνέβη και με τη δεύτερη απόδραση Παλαιοκώστα-Ριζάι. Οι μεταμεσονύκτιες δίκες ήταν επικοινωνιακή διαχείριση που δημιούργησαν ανώφελες εντάσεις. Από την άλλη, αντί η αστυνομία να λειτουργήσει αθόρυβα και να εξιχνιάσει εν κρυπτώ την υπόθεση, η κυβέρνηση ανακοίνωσε σε ζωντανή τηλεοπτική σύνδεση τα επόμενα βήματα των διωκτικών αρχών, όπως είναι το άνοιγμα λογαριασμών. Το άγχος να υπάρξει επικοινωνιακή απάντηση στο δύσκολο πρόβλημα του Κορυδαλλού οδήγησε σε νέες κωμωδίες, όπως η διαρροή που παίχθηκε στα μεγάλα κανάλια, ότι βρέθηκε κατάθεση 42.000 ευρώ στο βιβλιάριο ενός σωφρονιστικού υπαλλήλου για να αποδειχθεί αργότερα ότι επρόκειτο για 42.000 δρχ. του 2001.

Ο επικοινωνισμός ως πολιτική έχει πάντα κοντά ποδάρια. Μόνο που άρχισε να γίνεται επικίνδυνος, όχι μόνο για την κυβέρνηση, αλλά και για στοιχειώδη δικαιώματα των πολιτών. Στην προσπάθειά της η κυβέρνηση να διορθώσει επικοινωνιακά το κλίμα, τσαλαπατά διάφορα πράγματα. Και αν τα δικαιώματα των κατηγορουμένων φαντάζουν λεπτομέρειες σ’ αυτή τη χώρα πρέπει να σκεφθούμε το εξής: αν αύριο συλλάβουν τον δράστη της επίθεσης κατά της κ. Κούνεβα, ποιος θα τους πιστέψει;
Του Πασχου Μανδραβελη στην Καθημερινή