Βρισκόμαστε στο τέλος ή την αρχή την πτώσης; (των χρηματιστηρίων)

Κοντά στις κορυφές των χρηματιστηριακών δεικτών οι νεοφώτιστοι πιστεύουν ότι βρισκόμαστε στο μέσο μιας ανοδικής διαδρομής και κοντά στους πυθμένες στο μέσον της καθοδικής διαδρομής.

Είναι η μοίρα των χαμένων.

Υπάρχουν δυο απλοϊκοί τρόποι για να προσανατολιστεί κάποιος και αρκετοί αυτοί που είναι λίγο πιο εξειδικευμένοι.

Οι δυο πρώτοι αφορούν τις γνωστές ιστοριούλες με το λούστρο και το πάρτι. Σίγουρα θα ΄χετε ακούσει την ιστορία το Ν. Ρότσιλντ που όταν ο λουστράκος της γωνίας του πρότεινε τι μετοχές να αγοράσει πήγε στο γραφείο του και πούλησε τα πάντα. Ακολούθησε το κραχ...

Την ιστορία του πάρτι την... έχω διαβάσει στον Κοστολάνι. Όταν ασχολείσαι με το χρηματιστήριο και αυτό είναι γνωστό και πας σε ένα πάρτι δυο τινά μπορεί να συμβούν: Να μην ασχοληθεί κανένας μαζί σου οπότε να περάσεις απαρατήρητος ή να προσπαθούν οι περισσότεροι να σε ξεμοναχιάσουν για να αποσπάσουν κάποια χρήσιμη πληροφορία.

Αν περάσεις απαρατήρητος είναι καλή εποχή να αγοράσεις μετοχές. Αν γίνεις το επίκεντρο είναι καλή εποχή να πουλήσεις.

Πως μπορεί κάποιος να καταλάβει αν είμαστε στην κάτω ή την άνω πλευρά του χρηματιστηριακού κύκλου;

Κάποιος μου έγραφε την εβδομάδα που πέρασε ότι συμπεραίνει πως η αγορά θα πέσει γιατί τα χαρτιά έχουν περάσει στα χέρια των μικρών και όταν συμβαίνει αυτό πέφτει.

Κάποιος μπορεί να κάνει παρέα με δέκα φίλους που ασχολούνται με το χρηματιστήριο Χειμώνα Καλοκαίρι. Αυτό δεν σημαίνει αυτό ότι το 100% των εν δυνάμει επενδυτών έχουν εξαντλήσει τα περιθώρια επένδυσης σε μετοχές, άρα αυτό που απομένει να επέλθει είναι ο κατακλυσμός;

Για να καταλάβουμε τι μας συμβαίνει και που βρισκόμαστε και κυρίως για να μην τρελαθούμε τελείως πρέπει να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Κοιτάμε στο σύνολο του πληθυσμού, όχι στην παρέα μας ή τους αναγνώστες ενός οικονομικού site. Ούτε λαμβάνοντας a priori αντίθετη θέση από έναν αρθρογράφο που αρέσκεται να πηγαίνει κόντρα στο κυρίαρχο ρεύμα, μπορεί να οδηγήσει σε σωστό προσανατολισμό.

Τα πράγματα είναι πιο απλά, απ’ το να μπούμε στη διαδικασία να δούμε τι, πως και ποιος σχολιάζει καθημερινά στη στήλη. Είναι χρήσιμο αυτό αλλά για τους έμπειρους... (Γενικά, η ανάγνωση του τύπου για τον κερδοσκόπο δεν πρέπει να μοιάζει με απαγγελία προσευχής, αλλά το βλέμμα που ανταλλάσσουν οι χαρτοπαίκτες αφού έχουν κοιτάξει τα χαρτιά τους...).

1) Δυνατά και αδύνατα χέρια

Για να καταλάβουμε αν τα χαρτιά βρίσκονται στα δυνατά ή τα αδύνατα χέρια θα πρέπει να δούμε αν έχει προηγηθεί άνοδος ή πτώση. Δεν μιλάω για άνοδο μιας ή δυο εβδομάδων, αλλά χρόνων.

Τα αδύναμα χέρια μπαίνουν μαζικά και αγοράζουν στο τέλος του κύκλου της ανόδου. Όταν όλοι έχουν εθιστεί στην ιδέα ότι τα κέρδη βγαίνουν εύκολα. Τότε οι εταιρείες κάνουν αλλεπάλληλες αυξήσεις κεφαλαίου τυπώνουν μετοχές και μαζεύουν ρευστό. Οι βασικοί μέτοχοι πουλάνε. Το ίδιο και το έξυπνο χρήμα.

Ενας δείκτης που βοηθά σε αυτό είναι ο δείκτης που μετρά τον αριθμό των μετοχών του S&P 500. Θέλει προσοχή όμως γιατί έχει μακροπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες ερμηνείες.

Κάποιοι μπερδεύουν αυτή τη διαδικασία με τον πανικό των Hedge Funds το περασμένο Φθινόπωρο που τους έκλεισαν την στρόφιγγα του δανεισμού και πωλούσαν όσο-όσο. Μάλλον δείγμα που πρέπει να το κατατάξουμε στα χαρακτηριστικά του τέλους μιας πτώσης είναι αυτό παρά το αντίθετο. Κατ’ εμέ η πτώση των αγορών ξεκινά το 2000 και διαρκεί μέχρι να υπερκεράσει ο S&P 500 τα υψηλά του 2000 αποπληθωρισμένα αλλά και με δολάριο αξίας εκείνης της εποχής.

2) Κεφαλαιοποίηση προς ΑΕΠ

Ένα σοβαρό στοιχείο είναι η εξέλιξη της σχέσης κεφαλαιοποίησης χρηματιστηρίου προς ΑΕΠ. To 2000 η κεφαλαιοποίηση του Χ.Α. ήταν 157 δισ. ευρώ. Το 2003 75 δισ. και το 2007 177 δισ. ευρώ. Σήμερα η κεφαλαιοποίηση είναι κάτω από 65 δισ. και η σχέση με το ΑΕΠ είναι κάτω από το 0,30. Το ΄99 ήταν πάνω από 150% του τότε ΑΕΠ. Αν κάποιος προβλέπει ότι ο Γενικός Δείκτης θα πέσει στις 500 μονάδες ποια σχέση αναμένεται να διαμορφωθεί μεταξύ κεφαλαιοποίησης Χ.Α. και ΑΕΠ; Που υπολογίζει να πέσει η κεφαλαιοποίηση της αγοράς. Στα 30 δισ.; Το 2007 το Χ.Α. είχε κέρδη 11 δισ. Ας υποθέσουμε ένα ακραίο σενάριο ότι το 2009 - 2010 θα μειωθούν στα 5,5 δισ.- (Από το 1999 μέχρι το 2002 μειώθηκαν από τα 6,1 στα 3,1 δισ. Το 1999 όμως είχαν το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδη από το χρηματιστήριο τώρα όχι)-. Στα 5,5 δισ. τα 65 δισ. κεφαλαιοποίησης μας κάνουν 11,8 Ρ/Ε. Δεν είναι και καταστροφή για το ακραίο σενάριο.

3) Ομόλογα, μετοχές, χρυσός

Στις αγορές τα κέρδη βρίσκονται εκεί που δεν βρίσκεται ο πολύς ο κόσμος. Ο κόσμος που βρίσκεται σήμερα, στις μετοχές, τις καταθέσεις ή τα ομόλογα; Το Σαββατοκύριακο δεν υπήρξε εφημερίδα που να μην είχε άρθρο αφιερωμένο στις επενδύσεις στο χρυσό. Στο υπόγειο της Τραπέζης της Ελλάδος έχει ουρές καθημερινά. Οι Αμερικάνοι τον Ιανουάριο που πέρασε αγόρασαν όσα χρυσά νομίσματα είχαν αγοράσει ολόκληρο το 2008. Τα λαϊκά ομόλογα που έβγαλε η κυβέρνηση πριν λίγες μέρες έκαναν θραύση. Τους τσιμπούσαν οι τράπεζες ένα 20% της συνολικής απόδοσης με προμήθειες και λοιπά και κανείς δεν διαμαρτυρόταν ούτε παζάρευε. Όπως ακριβώς το ΄99 αγόραζαν μετοχές αδιαφορώντας που πόσο και με ποια προμήθεια...

Αν σήμερα υπάρχει κάπου «φούσκα» αυτή δεν είναι στις μετοχές. Αυτό δεν σημαίνει ότι θάχουμε ράλι από αύριο το πρωί φυσικά.
Κώστας Στούπας στο capital.