H πρώτη θέση παίζεται

Το έλεγε στην αρχή της εβδομάδας σε πρώην υπουργό του ΠΑΣΟΚ ένας από τους πιο αξιόπιστους ειδικούς σε θέματα πολιτικής στρατηγικής: «Ο Καραμανλής αντέχει, η υπεροχή του ΠΑΣΟΚ στις δημοσκοπήσεις είναι μόνο αριθμητική, η αυτοδυναμία δείχνει αδύνατη, αλλά και η πρώτη θέση παίζεται». Υπερβολή; Απλώς μια πιο διεισδυτική ματιά στις πολιτικές εξελίξεις της τελευταίας περιόδου. Ολο και περισσότεροι από όσους αναλύουν τις δημοσκοπήσεις σε συνδυασμό με τις πολιτικές εξελίξεις θεωρούν ότι «τίποτε δεν κλείδωσε» σε ό,τι αφορά το αποτέλεσμα των προσεχών εκλογών. Και σημειώνουν ότι όσο εύκολα άλλαξαν τα δημοσκοπικά δεδομένα που υπήρχαν ακριβώς πριν από ένα χρόνο -με το ΠΑΣΟΚ να κλονίζεται, τη Ν.Δ. να κυριαρχεί και τον ΣΥΡΙΖΑ να δημιουργεί την προσδοκία μεγάλης έκπληξης- άλλο τόσο πιθανό είναι να μεταβληθεί και το σκηνικό της τελευταίας περιόδου.

Το ενδεχόμενο αυτό...ενισχύθηκε από τη θετική απήχηση που εξασφάλισε ο ανασχηματισμός. Κυβερνητικοί παράγοντες αλλά και στελέχη του ΠΑΣΟΚ συμπίπτουν στην εκτίμηση ότι μετά τις 7 Ιανουαρίου, που ανακοινώθηκε το νέο Υπουργικό Συμβούλιο, υπάρχει διαφορετικό πολιτικό περιβάλλον. Μερικοί σημειώνουν με έμφαση και τη δραστική μεταβολή της στάσης ορισμένων ΜΜΕ μετά τον ανασχηματισμό. Οι βουλευτές της Ν.Δ. επέστρεψαν από τις περιφέρειές τους πιο αισιόδοξοι. Σχεδόν από όλες τις πλευρές διατυπώνεται η εκτίμηση ότι «η κυβέρνηση κερδίζει χρόνο». Και παίρνει ανάσες που θα αποτυπωθούν πιθανόν και σε επόμενες δημοσκοπήσεις.

Οι πολιτικοί παρατηρητές προβλέπουν ότι εφόσον οι αλλαγές στην κυβερνητική μηχανή συνεχιστούν και σε άλλα επίπεδα η αναστροφή του κλίματος θα είναι ορατή. Και τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα πρέπει να αναπροσαρμόσουν αναλόγως την τακτική τους. Η ρευστότητα του πολιτικού σκηνικού δεν επιτρέπει να προεξοφληθεί κανένα αποτέλεσμα για πολύ συγκεκριμένους λόγους.

-Πρώτον. Η διαφορά υπέρ του ΠΑΣΟΚ στην πρόθεση ψήφου, αν και επιβεβαιώνεται διαρκώς από τις δημοσκοπήσεις, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές δεν έχει ισχυρά πολιτικά ή ιδεολογικά χαρακτηριστικά που θα επέτρεπαν την παγίωσή της. Μοιάζει περισσότερο με τιμωρία προς την κυβέρνηση και αποπνέει απογοήτευση για τη στάση που κράτησε για ένα μεγάλο διάστημα ο πρωθυπουργός απέναντι σε συγκεκριμένα πρόσωπα και φαινόμενα, παρά ως συνειδητή προσχώρηση στην ιδέα της επιστροφής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην εξουσία. Αυτό κάνει πολλούς να προβάλλουν τον ισχυρισμό ότι η κίνηση του εκκρεμούς που παρατηρείται ανάμεσα σε δύο εκλογικές αναμετρήσεις δεν έχει σταθεροποιηθεί στη μια περιοχή και θα μετακινηθεί εκ νέου. Εχουν κάποια επιχειρήματα γι’ αυτό. Π.χ. σε όλες τις δημοσκοπήσεις της τελευταίας περιόδου οι ερωτώμενοι τάσσονται υπέρ της εξάντλησης της τετραετίας.
Ητοι, ενώ καταγράφεται απόρριψη της κυβερνητικής πολιτικής, η πλειοψηφία εξακολουθεί να μην επιθυμεί πρόωρες εκλογές για να επιβεβαιώσει επί της κάλπης αυτή την απόρριψη.
-Δεύτερον. Παρά τις συνέπειες της κρίσης και τους πολιτικούς χειρισμούς στο τελευταίο τρίμηνο του 2008 που έπληξαν την πάλαι ποτέ ισχυρή εικόνα του πρωθυπουργού, στις πρώτες μετρήσεις του 2009 δείχνει ανθεκτικός. Η δημοτικότητά του παραμένει ψηλά στις προτιμήσεις της κοινής γνώμης και ο ανασχηματισμός την ενίσχυσε. Ητοι, δημοσκοπικά, το άστρο του δεν έδυσε... Οσο και αν έχει κλονιστεί το προσωπικό του ιμπέριουμ και παρ’ ότι ο κ. Γ. Παπανδρέου τον πλησίασε και σε μια δυο περιπτώσεις τον ξεπέρασε, στις συγκρίσεις μεταξύ τους ο κ. Καραμανλής επλήγη λιγότερο από όσο θα περίμενε κανείς. Εξακολουθεί να είναι κυρίαρχος στο κόμμα του και να δημιουργεί προσδοκίες. Για πολλούς ο πρωθυπουργός μπορεί πάντα να δώσει -με καλές προϋποθέσεις- χαρακτήρα προσωπικής αναμέτρησης όσο θα πλησιάζουν οι κάλπες.
-Τρίτον: Η κυβέρνηση καταβάλλει το κόστος της κακής διαχείρισης σε πολλά θέματα, αλλά σε σύγκριση με τους αντιπάλους της η Ν.Δ. ως παράταξη παραμένει στο εκλογικό παιχνίδι. Δεν υπάρχουν μεγάλα εσωκομματικά ρήγματα και η οριακή πλειοψηφία στη Βουλή αναμένεται να περιορίσει το φαινόμενο των «ανταρτών» σε φυσιολογικά πλαίσια. Οι αναλυτές διακρίνουν ότι ακόμη και τα αισθήματα αβεβαιότητας και ανασφάλειας της τελευταίας περιόδου στρέφουν κάποιες κοινωνικές ομάδες προς το κράτος για προστασία και αυτό θα το εκμεταλλευτεί η κυβέρνηση. Οπως φάνηκε στις πυρκαγιές του 2007, ακόμη και η διαχείριση μιας καταστροφής μπορεί να ωφελήσει εκλογικά το κυβερνών κόμμα. Επίσης η διαφαινόμενη στροφή στην οικονομική πολιτική καλλιεργεί ελπίδες για ηπιότερες επιπτώσεις της κρίσης. Παρ’ ότι κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ο Κρατικός Προϋπολογισμός έχει περιθώρια να ανταποκριθεί έστω και εν μέρει στα αιτήματα που προβάλλονται, το ύφος το νέου οικονομικού επιτελείου δείχνει ότι θα επιδιώξει να διαπραγματευτεί τις διεκδικήσεις και να κλείσει μέτωπα ως τις εκλογές...

Το μετέωρο βήμα του ΠΑΣΟΚ

Ενας παράγοντας που κάνει τους αναλυτές να αφήνουν όλα τα εκλογικά ενδεχόμενα ανοιχτά είναι η διαπιστωμένη αδυναμία του ΠΑΣΟΚ να επωφεληθεί στο βαθμό που του επέτρεπαν οι δυσμενείς συνθήκες που δημιουργήθηκαν για την κυβέρνηση τους τελευταίους μήνες. Ακόμη και στελέχη του ΠΑΣΟΚ παραδέχονται, ενίοτε και δημόσια, ότι δεν κατάφεραν να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που τους δόθηκαν για να αναδείξουν πρόσωπα, πολιτικές προτάσεις και στόχους, που θα δημιουργούσαν πολιτικό ρεύμα για λογαριασμό τους.

Ο «φόβος του λάθους» περιόρισε τις πολιτικές παρεμβάσεις του ίδιου του κ. Γ. Παπανδρέου. Και το «σύνδρομο της μη διαφοροποίησης» υποχρεώνει τα κομματικά στελέχη να κινούνται με αυτοσυγκράτηση ή ακόμη και να σιωπούν.

Πολλοί καταλογίζουν στη Χαρ. Τρικούπη ότι η αίσθηση επικράτησης που δημιούργησαν οι δημοσκοπήσεις οδήγησε σε απομόνωση ορισμένα στελέχη και σε πλήρη αδράνεια τα κομματικά όργανα. Οι επιφυλάξεις που διατυπώνονται για την κυβερνητική ικανότητα του ΠΑΣΟΚ, ακόμη και από όσους προτίθενται να το ψηφίσουν, δείχνουν ότι ο χαμηλός βαθμός αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος αφορά σχεδόν εξίσου τα δύο μεγάλα κόμματα. Στις μετρήσεις καταγράφεται μεν η απογοήτευση της πλειοψηφίας για την κατάσταση της χώρας, ωστόσο προκύπτει η αίσθηση ότι η αξιωματική αντιπολίτευση έχει ελκυστικές αλλά μη ρεαλιστικές προτάσεις που θα την καθιστούσαν εναλλακτική λύση.
Λακόπουλος Γ. στον e-tipos