Ρεπόρτερ με σύνορα

«Δημοκρατία σημαίνει πως όταν χτυπάει το κουδούνι στις έξι το πρωί είναι ο γαλατάς». Το είχε πει ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, τον τελευταίο καιρό όμως οι Ευρωπαίοι δημοσιογράφοι όλο και συχνότερα δεν βλέπουν τον γαλατά, αλλά την αστυνομία ή τον δικαστικό κλητήρα. Μια βιομηχανία αγωγών για συκοφαντική δυσφήμιση έχει στηθεί από πολιτικούς με δυσανεξία στην κριτική σε πολλές χώρες, με αποτέλεσμα η δημοσιογραφία να έχει γίνει ένα επικίνδυνο επάγγελμα, ακόμη και όταν ασκείται μακριά από εμπόλεμες ζώνες.

Μόλις την περασμένη Δευτέρα οι γαλλικές αρχές συνέλαβαν, πέρασαν χειροπέδες και πραγματοποίησαν σωματική έρευνα στον πρώην διευθυντή της «Λιμπερασιόν», Βιτόριο ντε Φιλιπί, σε βάρος του οποίου εκκρεμεί αγωγή. Οι υπουργοί Εσωτερικών και Δικαιοσύνης, Μισέλ Αγιό Μαρί και Ρασιντά Ντατί, αποκάλεσαν φυσιολογική τη διαδικασία. Στην πρώτη της αντίδραση πάντως, η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων έκανε λόγο για υπερβάλλοντα ζήλο και για μεθόδους που θυμίζουν κυνήγι μαγισσών με θύματα δημοσιογράφους.

Στο μεταξύ σε... ένα μήνα, όταν ολοκληρωθεί στη γαλλική Εθνοσυνέλευση η συζήτηση του νομοσχεδίου για τα κρατικά ΜΜΕ, ο έλεγχός τους θα περιέλθει στην εκτελεστική εξουσία και πάνω από όλα στον πρόεδρο της χώρας, Νικολά Σαρκοζί. Το υπουργικό συμβούλιο θα διορίζει και θα αποπέμπει τους διευθυντές της γαλλικής δημόσιας τηλεόρασης και του ραδιοφώνου, ενώ το κόστος λειτουργίας των κρατικών ΜΜΕ θα εντάσσεται πλήρως στον προϋπολογισμό, καθώς θα καταργηθούν οι διαφημίσεις και το ανταποδοτικό τέλος.

«Πρόκειται για εξαιρετικά κακή ιδέα, αφού θα οδηγήσει στον πνιγηρό έλεγχο των κρατικών ΜΜΕ και θα ενισχύσει παράλληλα τα ιδιωτικά, των οποίων οι ιδιοκτήτες είναι –όπως όλοι γνωρίζουμε– κολλητοί φίλοι του προέδρου», ήταν το σχόλιο της εφημερίδας «Λε Μοντ». Αξίζει να σημειωθεί πως η Γαλλία βρίσκεται στην 35η θέση στον τομέα της ελευθερίας του Τύπου – πίσω από το Μάλι σύμφωνα με τους «Ρεπόρτερ χωρίς σύνορα» και δεν αποκλείεται να κατρακυλήσει ακόμη πιο κάτω, μετά τη Νότιο Αφρική και τη Βοσνία–Ερζεγοβίνη.

Στη γειτονική Ιταλία, ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, όχι απλώς ελέγχει την κρατική τηλεόραση, αλλά κατέχει και τα μεγαλύτερα τηλεοπτικά δίκτυα της χώρας. Κι αντί να απαντά μέσω αυτών των φίλα προσκείμενων διαύλων στους επικριτές του καταφεύγει στη Δικαιοσύνη και την άσκηση αγωγών για συκοφαντική δυσφήμιση. Oπως επισημαίνουν σε πρόσφατο άρθρο τους οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης», θύματα της προσπάθειας αυτής δικαστικής φίμωσης του Τύπου έχουν πέσει μεταξύ άλλων ο «Εκόνομιστ», αλλά και ο Βρετανός δημοσιογράφος Ντέιβιντ Λέιν, ο οποίος είχε γράψει το 2004 στο βιβλίο του «Η σκιά του Μπερλουσκόνι» ότι αρκετοί συνεργάτες του Ιταλού πρωθυπουργού είχαν κατηγορηθεί για διασυνδέσεις με τη μαφία.

Την ίδια στιγμή στη Γερμανία η μεγαλύτερη εφημερίδα της χώρας, η «Μπιλντ», προσπαθεί να επεκταθεί. Οχι όμως μέσα από την πρόσληψη νέων δημοσιογράφων. Σε συνεργασία με την αλυσίδα σούπερ μάρκετ Λιντλ προσφέρει μία ψηφιακή κάμερα και δίνει τη δυνατότητα σε όλους τους πολίτες να γίνουν δυνάμει φωτορεπόρτερ, απαθανατίζοντας ενδιαφέρουσες σκηνές. Tο outsourcing αυτό απειλεί να επιτείνει το πρόβλημα ανεργίας, που αναμένεται να αντιμετωπίσουν οι δημοσιογράφοι ως συνέπεια της κρίσης. Φιμωμένοι ή άνεργοι, οι δημοσιογράφοι θα είναι ασφαλώς πιο φιλικοί προς την εκάστοτε εξουσία.Της Ξενιας Kουναλακη από την Καθημερινή