Οι εξεγερμένοι του Διαδικτύου

Τη δεκαετία του 1960 ο Μάρσαλ ΜακΛούαν, θεωρητικός των μίντια, ισχυριζόταν ότι τα Μέσα Επικοινωνίας αποτελούν «προέκταση» του σώματός μας, ασκώντας ισχυρή επιρροή πάνω μας. Οι θεωρίες του για την επικράτηση «ψηφιακών μέσων», που θα σταθούν αρωγοί στην προαγωγή της συλλογικής κοινωνικής συνείδησης, θεωρήθηκαν πρωτοποριακές.

Σε ό,τι αφορά την προάσπιση του κοινωνικού συμφέροντος στη χώρα μας, την έκφραση της συλλογικής λαϊκής επιθυμίας -όπως αυτή εκδηλώθηκε μέσα από τις διαδηλώσεις για τις φονικές πυρκαγιές του περσινού καλοκαιριού, τα συλλαλητήρια για το Ασφαλιστικό, τις κινητοποιήσεις για την υγεία, την παιδεία, τα δικαιώματα των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας, τη διαμαρτυρία για τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου- η κύρια ομοιότητα εντοπίζεται στην ευρεία χρήση του Ιντερνετ για την πληροφόρηση, την επικοινωνία, την οργάνωση των διαδηλώσεων.

Το Διαδίκτυο αναδεικνύεται για... πρώτη φορά μέσο κινητοποίησης στο Σιάτλ, τον Νοέμβρη του 1999, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Διεθνούς Οργανισμού Εμπορίου (WTO). Και στη χώρα μας οι ανάγκες βρήκαν πρόσφορο έδαφος για να εκφραστούν: το Διαδίκτυο. Η δυναμική που έχει εμφανιστεί και «γκαζώνει» δεν αναλώνεται πλέον σε συζητήσεις, παράθεση γεγονότων, έκθεση φωτογραφιών. Η «γενιά του Ιντερνετ», όπως πολλές φορές τα ίδια τα Μέσα χαρακτήρισαν τους νέους ανθρώπους που επέλεξαν να ενημερωθούν και να δράσουν με κοινή αφετηρία τις σελίδες του Διαδικτύου, είναι εδώ.

Τα μηνύματα στο δίκτυο, τα sms, τα «ποστ» στα μπλογκ των απλών χρηστών του Ιντερνετ, τα γκρουπ στο facebook δημιούργησαν μια νέα «πλατφόρμα» άμεσης πληροφόρησης και συντονισμού δράσεων χωρίς μεσάζοντες.

Η αρχή έγινε το καλοκαίρι του 2007 όταν ένα λιτό sms, που «έφυγε» από άγνωστο αριθμό κινητού τηλεφώνου, προέτρεπε τους παραλήπτες του να βγουν έξω για να διαδηλώσουν. Η πυρκαγιά στην Πάρνηθα, «κερασάκι στην τούρτα» σε ένα θλιβερό, «πυρπολημένο» καλοκαίρι, έβγαλε τους πολίτες στον δρόμο. Κανείς δεν ξέρει από πού ή ποιον άρχισε όλη αυτή η κινητοποίηση. Μέσα σε λίγα μόλις λεπτά εκατοντάδες ιστολόγια προέτρεπαν σε δράση. «Ξεκίνησε σαν μια ιδέα από 4-5 άτομα. Μαζευτήκαμε σε μια στιγμή αγανάκτησης βλέποντας το δάσος να γίνεται στάχτες και αποφασίσαμε ότι κάτι πρέπει να κάνουμε», εξηγούσαν τότε μέλη του blog «Αθήνα-Οδηγός Επιβίωσης».

Εκτοτε, οι περισσότερες δράσεις που οργανώνονται από απλούς πολίτες, συντονίζονται μέσω κινητών τηλεφώνων και e-mails στο Ιντερνετ. Στον χορό των «ψηφιακών» δράσεων μπήκε εσχάτως και το facebook, που αριθμεί χιλιάδες γκρουπ κοινών ενδιαφερόντων: «Τα δάση που κάηκαν να ξαναγίνουν πράσινα», «ανήκω στη γενιά των 700 ευρώ και η ελπίδα είναι το μόνο μου στοίχημα», «και η Εκκλησία να πληρώσει στο Κτηματολόγιο», «όχι στις αυξήσεις των αποδοχών των βουλευτών», «δεν θα πάρω σύνταξη ποτέ».

Τη δυναμική της «αυτοοργάνωσης» των κινητοποιήσεων την επιβεβαίωσαν οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας της περασμένης εβδομάδας. Το βράδυ του Σαββάτου 6 Δεκεμβρίου ο 15χρονος Αλέξης Γρηγορόπουλος πέφτει νεκρός από σφαίρα αστυνομικού. Μετά από λίγη ώρα το Διαδίκτυο πήρε φωτιά: τα μπλογκ δημοσιεύουν πληροφορίες για το συμβάν, οι αυτόπτες μάρτυρες καταθέτουν τις μαρτυρίες τους, οι πρώτες διαδηλώσεις ετοιμάζονται. Μπλογκ όπως το troktiko από την πρώτη στιγμή «ανεβάζουν» φωτογραφίες, ενώ το preza.tv ενημερώνει για τις κινητοποιήσεις. «Δεν τον σκότωσαν. Τον δολοφόνησαν εν ψυχρώ», έγραφε ο nmpardakis. «Φωτιές ανάβουν οι περιττοί. Ξύλο τρώνε οι περιττοί. Αίμα χύνουν οι περιττοί. Αυτή ήταν πάντοτε η τύχη των αποκλεισμένων, στους τόπους όπου το περίσσευμα της κακίας, της διαφθοράς, της μετριότητας, της υποκρισίας και του συμπλέγματος φυλακίζει το όνειρο και δολοφονεί την ελπίδα», αναφέρει η σίβυλλα.

«Ενα αντίο στον 15χρονο που σκότωσαν οι μπάτσοι», «Ολοι στους δρόμους για τον Αλέξη», «Alexandros Grigoropoulos (R.Ι.Ρ.)», «η ελληνική αστυνομία δολοφονεί». Πάνω από 25 γκρουπ στήθηκαν αμέσως μετά τη δολοφονία, με τα μέλη τους να πολλαπλασιάζονται διαρκώς και να στέλνουν το δικό τους μήνυμα στον 15χρονο μαθητή, στον ειδικό φρουρό που τράβηξε τη σκανδάλη και στο κράτος.

Εκατοντάδες είναι και τα βίντεο που «ανέβηκαν» στο youtube στη μνήμη του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Ακόμα μεγαλύτερος είναι ο αριθμός αυτών που τα είδαν και που άφησαν το σχόλιό τους, αριθμός που μεγαλώνει λεπτό με το λεπτό.

Οι διαδηλώσεις, κυρίως αυτές που πραγματοποιήθηκαν τις τελευταίες ημέρες, συντάραξαν την κοινή γνώμη. Παράλληλα, όμως, η «διαδήλωση» που γίνεται στο Διαδίκτυο είναι διαρκής.
Της ΚΑΤΙΑΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗ από την Ελευθεροτυπία