Τα παιδιά ενός ανώτερου Θεού

Με τον προεμφυτευτικό έλεγχο δημιουργούνται έμβρυα απαλλαγμένα από ασθένειες ή προορισμένα να σώσουν ζωές.

Ο 11χρονος Απόστολος πάσχει από λευχαιμία. Επί 2 χρόνια οι γονείς του περίμεναν απεγνωσμένα για συμβατό δότη, αφού η μεταμόσχευση σε αυτές τις περιπτώσεις είναι μονόδρομος. Τελικά η σωτηρία του Απόστολου έρχεται από το αδελφάκι του που γεννήθηκε με εξωσωματική γονιμοποίηση. Προηγουμένως στο έμβρυο έγινε προεμφυτευτικός έλεγχος ώστε να διαπιστωθεί ότι ήταν συμβατός δότης για τον 11χρονο.

«Oι προσπάθειές μας ήταν μάταιες. Οι μήνες περνούσαν αλλά δεν μπορούσε να εντοπιστεί συμβατός δότης για να μεταμοσχευτεί στο παιδί», λέει η μητέρα του Απόστολου, Αλεξάνδρα Παπανικολάου. «Είχα χάσει τον ύπνο μου, ψάχνοντας απεγνωσμένα κάποια διέξοδο. Κάπως έτσι, μου ήρθε και η ιδέα. Τι θα γινόταν εάν γεννούσα παιδιά που είναι συμβατά με τον Απόστολο- ο δεύτερος γιος μου δεν ήταν».

Παραδέχεται πως... αρχικά ντρεπόταν να θίξει το θέμα σε κάποιον ειδικό. «Κάποιοι μπορεί να σκέφτονταν πως στην πραγματικότητα δεν θέλαμε τρίτο παιδί. Πως μοναδικό μέλημά μας ήταν να σώσουμε τον γιο μας. Δεν είναι όμως έτσι. Πριν αρρωστήσει ο Απόστολος, το σκεφτόμασταν σοβαρά». Οι αρχικές της αναστολές ξεπεράστηκαν από την επιθυμία της να σώσει το παιδί της.

Απευθύνθηκε σε ειδικό γενετιστή και αυτός με τη σειρά του συμβουλεύτηκε τον χειρουργό- γυναικολόγο, ειδικό στην εξωσωματική γονιμοποίηση και σε προβλήματα γονιμότητας, δρα Μηνά Μαστρομηνά. Αποφάσισαν πως οι πιθανότητες να βρεθεί λύση για τον μικρό Απόστολο ήταν πολλές. Η πρώτη εξωσωματική απέτυχε. Έπειτα από 3 μήνες έγινε η δεύτερη προσπάθεια, που ήταν και επιτυχής. Και πάλι οι γενετιστές έκαναν βιοψία στα έμβρυα: τα δύο από αυτά ήταν δυνάμει δότες. Η κ. Παπανικολάου δεν δίστασε ούτε λεπτό: ζήτησε να γίνει εμφύτευση και των δύο εμβρύων. Δώδεκα ημέρες μετά, η χοριακή εξέταση έδειξε ότι μόνον το ένα από τα δύο είχε επιζήσει.

Ελπίδα
Ο Άγγελος, που γεννήθηκε πριν από 11 μήνες, έδωσε χαρά στην οικογένεια της κ. Παπανικολάου και ελπίδα στον Απόστολο. Μάλιστα, μέσα στο νέο έτος θα γίνει και η μεταμόσχευση. «Το λέω όπου βρεθώ και όπου σταθώ. Θέλω να δώσω ελπίδα και λύση σε όλους εκείνους τους γονείς που περνούν όλα όσα περάσαμε εμείς. Έχουμε αποφασίσει να μην το κρατήσουμε κρυφό, ούτε από τον Απόστολο ούτε και από τον Άγγελο. Κάποια στιγμή θα τους το πούμε. Είμαστε σίγουροι ότι θα καταλάβουν. Άλλωστε, ο Άγγελος παίρνει τόση αγάπη, που δεν υπάρχει περίπτωση να σκεφτεί ότι γεννήθηκε μόνο και μόνο για να σώσει τον αδερφό του», συμπληρώνει η κ. Παπανικολάου.


Ανεξέλεγκτες οι Μονάδες Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής

Η ΕΞΕΛΙΞΗ της ιατρικής επιστήμης μας φέρνει συχνά μπροστά σε ηθικά διλήμματα και αυτό ισχύει και για την περίπτωση του προεμφυτευτικού ελέγχου. «Η εξέλιξη δείχνει πως στο μέλλον οι γονείς θα έχουν τη δυνατότητα να γεννήσουν παιδιά απαλλαγμένα από νόσους λιγότερες σοβαρές ή έστω αντιμετωπίσιμες, όπως είναι ο διαβήτης ή η μυωπία. Είναι όμως σωστό να καταστρέφουμε γονιμοποιημένα έμβρυα, έως ότου να εντοπιστεί το απόλυτα υγιές;», αναρωτιέται ο δρ Μαστρομηνάς. Η μοναδική λύση για να αποφευχθούν όλα αυτά είναι να δημιουργηθεί ένα αυστηρό νομικό πλαίσιο που θα θέτει όρια. Ωστόσο, στην Ελλάδα έτσι και αλλιώς οι ιδιωτικές Μονάδες Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής δεν υπόκεινται σε κανέναν έλεγχο και δεν έχουν άδεια λειτουργίας! Και αυτό γιατί λόγω ολιγωρίας της Πολιτείας, δεν έχει καν αρχίσει η απαραίτητη καταγραφή από την Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, η οποία έχει οριστεί για να ελέγχει την ίδρυση και τη λειτουργία των Μονάδων.


«Έσβησαν» από έμβρυο γονίδιο του καρκίνου

Ο ΠΡΟΕΜΦΥΤΕΥΤΙΚΟΣ έλεγχος ήταν η λύση για την οικογένεια του Θοδωρή, που έχασε τη μητέρα του από καρκίνο του παχέος εντέρου. Από τότε ζει με την αγωνία μήπως ο καρκίνος στο μέλλον χτυπήσει τόσο τον ίδιο όσο και τα αδέρφια του. Χαμογελά όμως με αισιοδοξία, αφού η επιστήμη του έδωσε τη δυνατότητα να «σβήσει» το ελαττωματικό DΝΑ που ταλαιπωρεί την οικογένειά του από το παιδί του, το οποίο θα γεννηθεί σε περίπου έξι μήνες!

«Αυτό που ήθελα ήταν να αποκτήσω ένα υγιές παιδί που θα ζήσει μια φυσιολογική ζωή, απαλλαγμένο από την προοπτική να αναπτύξει καρκίνο στο μέλλον. Εξίσου σημαντικό, όμως, είναι πως εάν πάνε όλα καλά τότε η νίκη μας θα είναι διπλή - η γονιδιακή βλάβη που μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά θα εξαφανιστεί για πάντα και επομένως δεν θα απειλούνται ούτε τα εγγόνια μου», λέει στα «ΝΕΑ» ο Θοδωρής.

Πώς το κατάφερε; Η λύση ήταν η εξωσωματική γονιμοποίηση σε συνδυασμό με τον προεμφυτευτικό έλεγχο- δηλαδή βιοψία για να διαπιστωθεί εάν το έμβρυο πάσχει από κάποιο σοβαρό νόσημα.

Πέρασε, όμως, περίπου ένας χρόνος έως ότου να πάρουν την απόφαση με τη σύζυγό του Αλεξάνδρα. «Εξήγησα στην Αλεξάνδρα και τον Θοδωρή τις δυνατότητες και τους περιορισμούς του προεμφυτευτικού ελέγχου. Επειδή μελετάμε ένα κύτταρο και όχι πολλά, υπάρχει πάντα η πιθανότητα διαγνωστικού λάθους. Το ποσοστό αυτό φτάνει το 5%- 7%», εξηγεί η μοριακή βιολόγος-κυτταρογενετιστής κ. Λίνα Φλωρεντίν-Αράρ.

Οι γενετιστές ακολούθως υπέβαλαν τον Θοδωρή σε εξετάσεις, ώστε να βρουν τη βλάβη στο γονίδιο που ευθύνεται για την ανάπτυξη της οικογενούς αδενωματώδους πολυποδίασης (σπάνιο νόσημα που συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Οι πιθανότητες να κληρονομήσει κανείς τη συγκεκριμένη ασθένεια εκτινάσσονται στο 50%). Όταν το εντόπισαν, τότε έδωσαν το «πράσινο φως» στο ζευγάρι να αρχίσει τη διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Γονιδιακές αναλύσεις
Την τρίτη ημέρα σχηματισμού του εμβρύου, όταν το έμβρυο αποτελούνταν από 6-8 κυτταρικές διαιρέσεις, οι επιστήμονες αφαίρεσαν το ένα κύτταρο, στο οποίο και έκαναν- μέσα στις 36 ώρες που έχουν χρονικό περιθώριο- γονιδιακές αναλύσεις (DΝΑ) για να ελέγξουν εάν φέρει το συγκεκριμένο νόσημα. Όταν τα αποτελέσματα βγήκαν αρνητικά, άρχισε άμεσα η διαδικασία εμφύτευσης του εμβρύου, η Αλεξάνδρα έμεινε έγκυος και σήμερα διανύει τον τρίτο μήνα της εγκυμοσύνης της. Ο προβληματισμός του Θοδωρή μήπως βλάψει το έμβρυο κατά την αφαίρεση του ενός κυττάρου ήταν και ο μεγαλύτερο φόβος του. Η κ. Λίνα Φλωρεντίν-Αράρ με τον γυναικολόγο κ. Χριστόδουλο Παπανικόπουλο τον διαβεβαίωσαν πως τα υπόλοιπα κύτταρα αναπληρώνουν το κενό και εξελίσσονται σε έναν υγιή οργανισμό.

Σημειώνεται, πως κατά τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης, γονιμοποιήθηκαν τρία έμβρυα εκ των οποίων μόνον το ένα ήταν 100% υγιές. Το DΝΑ των υπόλοιπων δύο διαπιστώθηκε πως έφερε τη συγκεκριμένη βλάβη και έτσι καταστράφηκαν.
Μάρθα Καϊτανίδη tanea