Η μεγαλύτερη πλάνη

Κατά γενική ομολογία, τους τελευταίους μήνες έχουν χαθεί περιουσίες. Εφοπλιστές, βιομήχανοι, κεφαλαιούχοι έχουν χάσει τόσα όσα δεν έχουν χαθεί άλλοτε στην παγκόσμια ιστορία. Ποιος κέρδισε αυτά τα χρήματα;

Η εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας είναι εκείνη ενός ισοσκελισμένου ισολογισμού. Δεν είναι δυνατόν μία στήλη να αναπτύσσεται αυτόνομα, δίχως να επηρεάζει αντίστοιχα άλλες στήλες του ισολογισμού. Επίσης η επιστήμη μας έχει μάθει ότι στη ζωή δεν υπάρχει κάτι που να πηγαίνει χαμένο. Ακόμη κι εκείνο που πεθαίνει μετατρέπεται σε κάτι άλλο. Έτσι, όταν ακούμε για απώλειες στις αγορές, το μυαλό μας πάει αυτόματα σε εκείνους που έχουν κερδίσει αυτά που εμείς έχουμε χάσει...

Πρόκειται για... μία μεγάλη πλάνη, η κατανόηση της οποίας θα εξηγήσει στον καθένα μας τα αίτια της σημερινής κρίσης και ενδεχομένως να του δώσει και τη λύση της εξόδου απ’ αυτήν!

Αν η χρηματιστηριακή αγορά λειτουργούσε χωρίς μόχλευση και οι τράπεζες δάνειζαν λιγότερα χρήματα από τις καταθέσεις τους, τότε ναι! Όσα θα χάναμε εμείς σε μία κρίση θα τα κέρδιζε κάποιος άλλος! Εδώ, όμως, στο βασίλειο της μόχλευσης και των λογιστικών εγγραφών, είναι πιθανό να κερδίζουμε όλοι και να χάνουμε όλοι ταυτόχρονα!

Αυτό δε σημαίνει ότι στην κρίση δεν υπάρχουν εκείνοι που έχουν τελικώς κερδίσει! Πρόκειται για όσους προέβλεψαν σωστά και ρευστοποίησαν στην περίοδο της ευφορίας. Αλλά κι αυτών το κέρδος συνίσταται στο γεγονός ότι δε χάνουν σήμερα όσα χάνουν οι υπόλοιποι. Εκτός κι αν δε διαθέτουν ακίνητα, αν δεν έχουν επιχειρηματική δραστηριότητα και όλα τους τα χρήματα είναι ασφαλισμένα σε μία τράπεζα που θα μπορεί αύριο να τους τα δώσει και πάλι πίσω...

Η διέξοδος από τις κρίσεις που δημιουργούνται ως φυσικό επακόλουθο της μόχλευσης δεν είναι άλλη από τη δημιουργία μιας νέας "φούσκας" με όπλο και πάλι τη μόχλευση! Αυτό που έχουμε μάθει χρόνια τώρα είναι η δημιουργία οικονομικών κύκλων που βασίζονται αποκλειστικά και μόνο στις υπεραξίες! Δε θέλουμε να παράγουμε, από τη στιγμή που μας είναι πιο εύκολο να δημιουργούμε πλούτο στα χαρτιά και να πείθουμε τους υπόλοιπους να αγοράζουν ένα κομμάτι συμμετοχής στο "όνειρο". Στην πράξη, συμμετέχουμε όλοι μας σε ένα παιγνίδι που γνωρίζουμε εκ των προτέρων την κατάληξή του, η οποία δεν είναι άλλη από αυτή που βιώνουμε σήμερα.

Κάποια στιγμή, ο κύκλος αυτός του εμπορίου θα τελειώσει. Αυτό είναι βέβαιο. Αυτό που δε γνωρίζουμε είναι το πότε. Αν ο χρόνος έχει φτάσει ή αν σε λίγους μήνες η αισιοδοξία θα επιστρέψει, επειδή μία νέα φούσκα θα είναι σε εξέλιξη. Προσωπικά πιστεύω την δεύτερη εκδοχή! Οι απώλειες από την κρίση μπορεί να είναι τρομαχτικές, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι ακόμη περισσότερες από τα υπερκέρδη που δημιούργησε στους ίδιους ανθρώπους ο ανοδικός κύκλος της αγοράς. Λογιστικά κέρδη χάνουν ακόμη. Λογιστικά κέρδη που θα μπορούσαν να έχουν γίνει πραγματικά αν και εφόσον τα ρευστοποιούσαν. Αν, όμως, το έκαναν όλοι και ρευστοποιούσαν, τότε η κρίση θα είχε έρθει νωρίτερα, καθώς οι τιμές θα κατέρρεαν σε προγενέστερο χρόνο...

Από τη στιγμή που η κοινωνία μας είναι πλέον εθισμένη στα γρήγορα κέρδη και στη μόχλευση, είναι σίγουρο ότι εκεί θα αναζητήσει και πάλι τη διέξοδο για την κρίση. Το αν θα το καταφέρει ή όχι, αυτό είναι ένα άλλο θέμα συζήτησης...

Θανάσης Μαυρίδης από το capital