Κουτσομπολιό: Μας φέρνει πιο κοντά

«Με ευχαριστεί πολύ να κάνω κους κους με φίλους. Είναι κάτι που όλοι ανεξαιρέτως έχουμε κάνει, είναι στη φύση μας και μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά διασκεδαστικό». Η κ. Εβίτα Σκουρλέτη, υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων, δηλώνει φαν του κουτσομπολιού, αλλά, όπως λέει, το πρωταρχικό είναι να μη σχολιάζεις με κακοήθεια.

Αν πω ότι συνάντησα μια παλιά γνωστή και έχει πάρει δέκα κιλά είναι μεν κουτσομπολιό, αλλά δεν έχει κακοήθεια, αφού είναι παράλληλα και πραγματικότητα λέει η κ. Σκουρλέτη.

Σύμφωνα με την κ. Λίζα Βάρβογλη ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια και επιστημονική συνεργάτιδα του Παντείου Πανεπιστημίου, το κουτσομπολιό «αποτελεί χαρακτηριστικό της κοινωνικής και συναισθηματικής νοημοσύνης του ατόμου. Για να το πετύχει κανείς, χρειάζεται την ικανότητα να μπορεί να επηρεάζει τη συμπεριφορά των ανθρώπων γύρω του. Αυτό γίνεται ευκολότερο αν...
τους παρατηρεί και γνωρίζει λεπτομέρειες σχετικά με τον χαρακτήρα, τη ζωή, τις συνήθειές τους». Άλλωστε, όπως λέει η κ. Βάρβογλη απενοχοποιώντας ακόμη περισσότερο τον κουτσομπόλη «μην ξεχνάμε τη ρήση του Όσκαρ Ουάιλντ πως “ένα πράγμα είναι χειρότερο από το να σε συζητούν. Το να μη σε συζητούν”».

Οι αιτίες που κάνουν την κ. Σκουρλέτη να αγαπά το κους κους «είναι πολύ απλές: περιέργεια και φιλαρέσκεια. Συγκρίνεσαι αυτομάτως με το αντικείμενο του σχολιασμού και νιώθεις καλύτερα. Η γνωστή μου πάχυνε, εγώ όχι. Είμαι λοιπόν πολύ καλύτερα από αυτήν». Η κ. Σκουρλέτη όμως ξεκαθαρίζει: «Δεν κουτσομπολεύουμε ποτέ μα ποτέ συναδέλφους. Είναι η μόνη περίπτωση που μπορεί το κουτσομπολιό να δημιουργήσει πρόβλημα».

Σύμφωνα με τον κ. Αντώνη Γεωργούλα αναπληρωτή καθηγητή Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, «ο κοινωνικός σχολιασμός έχει μια ψυχολογική πλευρά, καθώς συνδέεται με συναισθήματα και μάλιστα με αρνητικά- ζήλια, μνησικακία. Εμπεριέχει, επίσης, ποικίλες κοινωνικές λογικές: μπορεί να αποτελεί στρατηγική απαξίωσης ενός προσώπου, αλλά από την άλλη μπορεί και να αποτελεί στρατηγική έμμεσης προβολής». Σύμφωνα πάντως με έρευνα ομάδας του Πανεπιστημίου της Οκλαχόμα που έχει δημοσιευθεί το 2006 στην επιθεώρηση Ρersonal Relationships, το κουτσομπολιό κάνει καλό, συμβάλλει στη σύσφιξη των ανθρώπινων σχέσεων φέρνοντας τους ανθρώπους πιο κοντά. Είναι όμως αλήθεια αυτό; Για τον επίκουρο καθηγητή Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου κ. Ευστράτιο Παπάνη «οι σχέσεις μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε κοντινούς συγγενείς και φίλους από τη μία και σε επαφές με άλλες κοινωνικές ομάδες από την άλλη. Το κουτσομπολιό που αναφέρεται στους πρώτους ασκεί περισσότερο κοινωνικό έλεγχο και ο σχολιασμός των δεύτερων ισχυροποιεί δεσμούς μεταξύ απομακρυσμένων μελών μιας κοινότητας». Συμπληρώνει ότι «πρόκειται για ένα παιχνίδι που διατηρεί την κοινωνική συνοχή, αλλά και την αρχαιότερη μορφή μαζικής ενημέρωσης».

Για τους περισσότερους ο λεγόμενος «κοινωνικός σχολιασμός» είναι κατ΄ εξοχήν γυναικείο σπορ. Η κ. Σκουρλέτη υποστηρίζει ότι «το στερεότυπο της γυναίκας κουτσομπόλας είναι μύθος, αφού και οι άνδρες επιδίδονται στο σπορ με την ίδια ευχέρεια, αν όχι και με μεγαλύτερη, αφού περιγράφουν με λεπτομέρειες και πάντα κρίνουν, σε αντίθεση με εμάς, που συνήθως βρίσκουμε ευχαρίστηση κυρίως στη μεταφορά του κουτσομπολιού-νέου». «Σε γενικές γραμμές, στις σύγχρονες κοινωνίες το κουτσομπολιό είναι θέμα κοινωνικής θέσης και επαγγελματικής τροχιάς κι όχι θέμα φύλου», επισημαίνει ο κ. Γεωργούλας και σύμφωνα με την κ. Βάρβογλη, «ο τρόπος με τον οποίο γίνεται το κουτσομπολιό σχετίζεται με το μορφωτικό υπόβαθρο του ατόμου». Απενοχοποιώντας το κουτσομπολιό από τα αρνητικά στερεότυπα που οι περισσότεροι έχουν στο μυαλό τους, ο κ. Παπάνης επισημαίνει ότι «σήμερα έχει αποδειχθεί η σχέση του με τη χαλάρωση, την εκτόνωση του άγχους, την αποφόρτιση στους χώρους τις εργασίας».


«Μέσω του Ίντερνετ το κουτσομπολιό αναγεννήθηκε»

ΤΟ ΚΟΥΤΣΟΜΠΟΛΙΟ στη σύγχρονη εποχή πέρα από την πρόσωπο με πρόσωπο επαφή, έχει πάρει και άλλες μορφές. Η δημοφιλέστερη όλων είναι οι κουτσομπολίστικες εκπομπές στην τηλεόραση. Το έντονο ενδιαφέρον των ανθρώπων γι΄ αυτές, που δείχνουν οι μετρήσεις θεαματικότητας, εξηγείται πολύ εύκολα. Σύμφωνα με την κ. Βάρβογλη «αποτελεί μέτρο σύγκρισης με τον εαυτό του το να γνωρίζει κανείς τα “άπλυτα” του άλλου και ειδικά ενός διάσημου. Εκτονώνει την αίσθηση πως όλα τα άσχημα συμβαίνουν μόνο σ΄ εκείνον». Η πιο πρόσφατη εκδοχή του κουτσομπολιού είναι το διαδικτυακό. Δεν είναι τυχαίο ότι σε έρευνα του Πανεπιστημίου Αιγαίου το 50% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι μπαίνουν στο Facebook για επικοινωνία και κοινωνικά σχόλια. Όπως λέει ο κ. Παπάνης «μέσω των ιστολογίων το κουτσομπολιό ζει μια μεγάλη αναγέννηση. Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του είναι η άμεση διάδοσή του. Ο αποδέκτης το διαβιβάζει παρακάτω και η εξάπλωσή του ακολουθεί τον μηχανισμό των δικτύων».
Καρολίνα Παπακώστα από ta-nea