Υπηρέτες δύο αφεντάδων

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ

Η φτώχεια φέρνει γκρίνια, αλλά και μία δημόσια αντιπαράθεση ανάμεσα σε δύο κορυφαίους υπουργούς για την κατεύθυνση χρηματοδότησης των δημόσιων επενδύσεων.

* Ο μεν υπουργός Οικονομίας, Γ. Αλογοσκούφης, επιμένει σε μείωση κρατικών δαπανών και ζητά πριμοδότηση των τραπεζών, ώστε να κινηθεί από αυτές η οικονομία.

* Ο δε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, Γ. Σουφλιάς, λέει «ναι» στην αύξηση των επενδύσεων με δημόσια έργα τεχνικών εταιρειών, που θα φέρουν ανάπτυξη και μείωση της ανεργίας.

Πίσω από την προφανή αυτή πολιτική διαφωνία δύσκολα κρύβεται η σύγκρουση δύο πολύ ισχυρών επιχειρηματικών κατεστημένων: των μεγαλοτραπεζιτών και των μεγαλοεργολάβων. Κι όμως, οι δύο αυτές δυνάμεις είναι που κυρίως επωφελήθηκαν, τα τελευταία χρόνια, από τις πολιτικές των δύο υπουργείων.

* Ο μεν Γ. Αλογοσκούφης στήριξε την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης στην ανάπτυξη του χρηματοπιστωτικού τομέα. Ηταν αυτός που μόλις ανέλαβε καθήκοντα έσπευσε να ανανεώσει το νόμο για τις συγχωνεύσεις και τα φορολογικά bonus των τραπεζών.

* Εδωσε επίσης με απευθείας αναθέσεις όλες τις δουλειές των αποκρατικοποιήσεων στις τράπεζες, εγχώριες και ξένες, μετατρέποντας την Ελλάδα σε «Ελντοράντο» των ξένων επενδυτικών τραπεζών.

* Την ίδια στιγμή, ο υπουργός αγνοούσε επιδεικτικά την εποπτεία του συστήματος επιτρέποντας στις τράπεζες να επιβάλλουν καταχρηστικούς όρους και να κερδίζουν εις βάρος των δανειοληπτών, γεγονότα που έθιξε προσφάτως στη Βουλή και ο νέος διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γ. Προβόπουλος.

* Τέλος, επί ημερών Γ. Αλογοσκούφη έγινε το μεγαλύτερο δώρο στους τραπεζίτες με την ανάληψη από το κράτος μελλοντικών ασφαλιστικών βαρών των τραπεζών.

Λίγοι και πανίσχυροι

* Από την άλλη πλευρά, ο Γ. Σουφλιάς θα μπορούσε να αναγορευτεί σε «προστάτη του μεγαλοεργολάβου», καθώς στη διάρκεια της θητείας του στο ΥΠΕΧΩΔΕ ολοκληρώθηκε η απόλυτη συγκέντρωση του κλάδου στα χέρια ολίγων. Εκείνοι (ή εκείνος) στη συνέχεια μονοπώλησαν όλα τα μεγάλα έργα, με αποτέλεσμα σήμερα να υπάρχουν μόνο ελάχιστες μεγάλες εταιρείες και καμία μεσαία!

* Ο υπουργός από τη Θεσσαλία είναι ο άνθρωπος που έδωσε στους μεγαλοεργολάβους το δικαίωμα να εισπράττουν διόδια από δρόμους - καρμανιόλες χρηματοδοτώντας αυτοχρηματοδοτούμενα έργα υψηλών ανταποδοτικών τελών. Και ο πολιτικός που έκανε τους Έλληνες να μη διαβάζουν, πλέον, τις ταμπέλες των δημόσιων έργων: Όλες γράφουν τον ίδιο κατασκευαστή...


* Τώρα αυτές οι δύο ισχυρές δυνάμεις συγκρούονται, καθώς η επιβολή όρων από τη μία συνεπάγεται την αιχμαλωσία της άλλης και να γιατί:

* Εάν χρηματοδοτηθεί... ο κατασκευαστικός τομέας από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το άμεσο αποτέλεσμα θα είναι η διεύρυνση του ελλείμματος και η αυτόματη πτώση των τιμών των κρατικών ομολόγων. Συνεπώς το ελληνικό τραπεζικό σύστημα που δανείζεται με ενέχυρο κρατικά ομόλογα, θα εξαναγκασθεί να αγοράζει χρήμα από τη διατραπεζική αγορά με συνεχώς μεγαλύτερο επιτόκιο. Το οποίο, ως κόστος, θα το μετακυλίει στους δανειολήπτες (ιδιώτες, μικρο-μεσαίες επιχειρήσεις κ.λπ.).

* Οι μεγαλοεργολάβοι πάλι, βρίσκονται στην καλύτερή τους περίοδο από πλευράς όγκου εργασιών, αφού έχουν εξασφαλίσει συμβάσεις-ρεκόρ. Ομως, καθώς αρκετά έργα είναι στη φάση της κατασκευής, έχουν και αυξημένες ανάγκες χρηματοδότησης, σε μια συγκυρία κατά την οποία η ρευστότητα απορροφάται από τον τραπεζικό κλάδο. Εάν, λοιπόν, οι μεγαλοεργολάβοι δεν πάρουν αυτοί γρήγορα τα χρήματα για να τρέξουν τα έργα, τότε τα μεγάλα κέρδη θα γυρίσουν σε ζημιές.

* Στο μεταξύ, οι τραπεζίτες «καπάρωσαν» τα 28 δισ. και επιβάλλουν αυστηρότερους όρους δανεισμού: δίνουν ακριβότερα δάνεια και κλείνουν τη στρόφιγγα των χορηγήσεων.

* Ποια είναι η λύση; «Αν ρωτήσουν την γκαμήλα ποια πορεία προτιμά, την ανηφορική ή την κατηφορική, θα απαντήσει ότι προτιμά την επίπεδη».

Η σοφή αυτή αραβική παροιμία δείχνει και τη σωστή επιλογή: Ούτε η μονόπλευρη στήριξη του τραπεζικού συστήματος ούτε του κατασκευαστικού είναι η απάντηση.

Η μεσαία τάξη

Η λύση βρίσκεται στη ρίζα του προβλήματος: στη συρρίκνωση του πραγματικού εισοδήματος της μεσαίας τάξης.

* Η μεσαία τάξη -η ραχοκοκαλιά της κοινωνίας- πρέπει να συνεχίσει να εργάζεται, να καταναλώνει, αλλά και να είναι συνεπής στις δανειακές της υποχρεώσεις. Ενα μεγάλο πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων, το οποίο σχετικά σύντομα θα επέστρεφε πόρους σ' αυτήν, θα ανακούφιζε την κατάσταση. Αυτό, όμως, καμία σχέση δεν έχει με τους δρόμους και τις γέφυρες που ονειρεύονται το ΥΠΕΧΩΔΕ και οι κατασκευαστές. Αυτά τα έργα αργούν να αποδώσουν πόρους στην κοινωνία και απαιτούν μεγάλο κόστος συντήρησης.

* Από την άλλη πλευρά, μεγαλύτερη ρευστότητα στις τράπεζες θα ανακούφιζε τη μικρή επιχείρηση ή και τον πολίτη που θα μπορούσε να δανειστεί για να δράσει.

Αυτό, ωστόσο, απέχει πολύ από την ισοπεδωτική πολιτική Αλογοσκούφη, για ένταξη όλων των τραπεζών στο κρατικό σχέδιο στήριξης χωρίς εγγυήσεις ότι τα χρήματα αυτά θα «διολισθήσουν» προς τους πραγματικούς πρωταγωνιστές της πραγματικής οικονομίας.

* Συμπέρασμα: Η διεθνής οικονομική κρίση δίνει την ευκαιρία να αναδειχθεί η περίφημη «μπάμπουσκα» της Ν.Δ.: Μέσα στην «κούκλα» των οικονομικών διλημμάτων κρύβεται εκείνη με τις διαφωνίες των υπουργών. Και μέσα στην κούκλα των υπουργών βρίσκεται αυτή των μεγάλων συμφερόντων της χώρας. Των «νταβατζήδων», δηλαδή, όπως έλεγε ο Κ. Καραμανλής μια φορά κι έναν καιρό...
enet