Παίρνουμε περισσότερα Ζάναξ απ΄ ό,τι ασπιρίνες

Περισσότερα κουτιά και από την ασπιρίνη πουλάει το αγχολυτικό Χanax καθώς και τα ηρεμιστικά Lexotanil και Τavor, ενώ σημαντική αύξηση παρατηρείται και στην κατανάλωση αντικαταθλιπτικών. Όπως επισημαίνουν ειδικοί, οι πωλήσεις των «χαπιών της χαράς» στην Ελλάδα έχουν ανέβει τα τελευταία χρόνια σε δυσθεώρητα ύψη.

Από την αρχή του 2008 έως τον Σεπτέμβριο το αγχολυτικό Χanax, για την προμήθεια του οποίου χρειάζεται δίγραμμη συνταγή, πούλησε σχεδόν 1,5 εκατομμύριο κουτιά στην Ελλάδα, μπαίνοντας στα πρώτα 30 πιο δημοφιλή φάρμακα- καταλαμβάνει την 29η θέση. Σε σχέση με πέρυσι σημείωσε άνοδο πωλήσεων πάνω από 7% και έτσι βρέθηκε πάνω από την ασπιρίνη που σημείωσε στο ίδιο χρονικό διάστημα πωλήσεις 1,38 εκατομμυρίων τεμαχίων και κατατάσσεται 33η στη λίστα των πιο «δημοφιλών» φαρμάκων.

Δύο θέσεις πιο πάνω από τα Χanax βρίσκονται τα ηρεμιστικά Τavor, με 1,6 εκατομμύρια κουτιά σε εννέα μήνες, ενώ στη 14η θέση πωλήσεων είναι το Lexotanil με περισσότερα από 2,35 εκατομμύρια. Το «δημοφιλέστερο» φάρμακο με κριτήριο τις πωλήσεις- ανάμεσα στα 5.000 που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά- είναι το Depon με 7,6 εκατομμύρια, ενώ αμέσως μετά ακολουθεί το Salospir με 400.000 τεμάχια λιγότερα.

Εκτός από τα αγχολυτικά, και τα... αντικαταθλιπτικά βρίσκονται στην πρώτη εκατοντάδα των πιο δημοφιλών σε κατανάλωση φαρμάκων: για παράδειγμα, από τον Ιανουάριο έως τον Σεπτέμβριο του 2008 το Ζoloft πούλησε πάνω από 770.000 τεμάχια, το Εfexor περίπου 695.000, το Ladose (στην αγορά των ΗΠΑ πωλείται ως Ρrozac) 690.000.

Όμως, οι αυξημένες πωλήσεις αυτών των σκευασμάτων στη χώρα μας δεν είναι πρόσφατο φαινόμενο. Όπως διαπιστώνεται σε μελέτη του αναπληρωτή καθηγητή Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών κ. Ι. Παπαδόπουλου- η οποία βασίστηκε σε επίσημα στατιστικά στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων- μέσα σε μία οκταετία οι πωλήσεις των απλών ηρεμιστικών (ανάμεσά τους και τα αγχολυτικά) σημείωσαν άνοδο της τάξεως του 138%. Ακόμα μεγαλύτερη αύξηση παρατηρήθηκε, σύμφωνα με τη μελέτη, στα αντικαταθλιπτικά, που η κατανάλωσή τους από το 1995 έως το 2003 εμφάνισε άνοδο κατά 515%: από 25,8 εκατομμύρια δόσεις εκτινάχθηκαν στις 133 εκατομμύρια δόσεις.

«Είναι ερώτημα πώς μπορεί μέσα σε μόλις 8 χρόνια να αυξηθεί τόσο πολύ η κατανάλωση των συγκεκριμένων φαρμάκων. Κατά τη γνώμη μου, αποκλείεται να έχουμε αντίστοιχη αύξηση στα κρούσματα, οπότε η απάντηση πρέπει να αναζητηθεί αλλού- ίσως σε παραϊατρικά κυκλώματα», αναφέρει ο κ. Παπαδόπουλος και επισημαίνει ότι τα συγκεκριμένα σκευάσματα δεν είναι ακίνδυνα. «Για παράδειγμα, σε αρκετά αντικαταθλιπτικά παρατηρήθηκαν ανεπιθύμητες ενέργειες, κυρίως αυτοκτονίες ανάμεσα σε νεαρά άτομα».

Επίσης, τονίζει ότι τα αγχολυτικά και τα ηρεμιστικά λαμβάνονται για να ξεπεράσει κανείς τις κρίσεις. «Η μακρόχρονη λήψη τους θεωρείται ότι δεν αφήνει τον χρήστη να αντιμετωπίσει και να λύσει προβλήματα. Εμπειρικά παρατηρήσαμε ότι τα αγχολυτικά και τα απλά ηρεμιστικά έπειτα από μακρόχρονη χρήση προκαλούν εθισμό και μάλιστα με βαρύτατα σύνδρομα στέρησης. Το είδαμε σε ηλικιωμένους που έκαναν χειρουργική επέμβαση και δεν είχαν δηλώσει ότι τα λάμβαναν. Μάλιστα, τα σύνδρομα στέρησης- τρέμουλο, ιδρώτας- που παρατηρήθηκαν διήρκεσαν έως και έναν μήνα. Όπως ισχύει και για τα αντικαταθλιπτικά, καθ΄ όλη τη διάρκεια της χρήσης αγχολυτικών ο ασθενής δεν πρέπει να καταναλώνει αλκοόλ. Υπάρχουν ανεξέλεγκτες δράσεις, αλλά δεν έχουν γίνει αρκετές μελέτες ώστε να γνωρίζουμε πώς ακριβώς αλληλεπιδρούν», λέει ο κ. Παπαδόπουλος.


«Έθαψαν» μελέτη που αμφισβητούσε τα σκευάσματα

Τον Φεβρουάριο του 2008 μία μελέτη έφερε τα πάνω κάτω στην αγορά των αντικαταθλιπτικών. Ένας από τους πλέον γνωστούς επιστήμονες στον χώρο της φαρμακευτικής έρευνας, ο Ίρβινγκ Κιρς, δημοσίευσε μελέτη όπου, αφού εξέτασε 4 δραστικές ουσίες σε αντικαταθλιπτικά σκευάσματα και τα αποτελέσματα 47 δημοσιευμένων και αδημοσίευτων ερευνών που είχαν γίνει γι΄ αυτές, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι λειτουργούν ελάχιστα έως καθόλου! «Η κατάθλιψη είναι μία σοβαρή ασθένεια: ένας στους έξι ανθρώπους κάποια στιγμή στη ζωή τους την περνούν. Από την ανάλυση των κλινικών μελετών βρέθηκε ότι τα αντικαταθλιπτικά νέας γενιάς υπό εξέταση δεν ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικά. Στην ουσία βρέθηκε ότι η δράση τους σε ασθενείς με μέτριας μορφής κατάθλιψη δεν είχε διαφορά από την επίδραση ενός placebo (σ.σ.: χάπι ή ουσία χωρίς θεραπευτική δράση). Διαφορές στη δράση με τα placebo παρατηρήθηκαν μόνο σε ασθενείς που έπασχαν από ιδιαίτερα βαριά μορφή κατάθλιψης. Δεδομένων των αποτελεσμάτων της ανάλυσης που πραγματοποιήσαμε πιστεύουμε ότι η συνταγογράφηση αντικαταθλιπτικών νέας γενιάς πρέπει να γίνεται μόνο στις βαριές μορφές κατάθλιψης υπό την προϋπόθεση ότι όλες οι υπόλοιπες εναλλακτικές μέθοδοι θεραπείας δεν παρουσιάζουν βελτίωση στην κατάσταση του ασθενούς», λέει σήμερα ο κ. Κιρς.

«Όταν δημοσιεύθηκε η έρευνα Κirsch, όπου φαινόταν ότι νέα αντικαταθλιπτικά είχαν ελάχιστη επίδραση σε σχέση με τα placebo, πέρα από μετρημένα στα δάχτυλα Μέσα που την προέβαλαν, οι υπόλοιποι την “έθαψαν”. Φανταστείτε ότι στο επόμενο χρονικό διάστημα, πάνω από 100 ειδικοί απ΄ όλο τον κόσμο βγήκαν με ανακοινώσεις που αμφισβητούσαν τα αποτελέσματά της. Από αυτό είναι σαφές ότι η φαρμακοβιομηχανία παρεμβαίνει», σχολιάζει ο κ. Παπαδόπουλος.

Ο τζίρος των «χαπιών της χαράς» δεν είναι μικρός:

μόνο στην Ελλάδα, από τον Ιανουάριο μέχρι τον Σεπτέμβριο του χρόνου που διανύουμε, τα τέσσερα πιο δημοφιλή αντικαταθλιπτικά (Ζoloft, Εfexor, Ladose, Seroxat) σημείωσαν πωλήσεις συνολικού ύψους άνω των 47,8 εκατομμυρίων ευρώ. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η κατηγορία των φαρμάκων που προορίζονται για θεραπεία διαταραχών του κεντρικού νευρικού συστήματος (ανάμεσά τους και τα αγχολυτικά, ηρεμιστικά και αντικαταθλιπτικά) είναι η δεύτερη σε κατανάλωση στη χώρα μαςμετά τα φάρμακα για τις καρδιαγγειακές παθήσεις- με μερίδιο αγοράς 16,6%. Μάλιστα, η αύξηση της αξίας των πωλήσεων ανήλθε στο 9,5% σε σχέση με πέρυσι. Για παράδειγμα, το Ζyprexa- σκεύασμα για τη σχιζοφρένεια- που βρίσκεται στο Νο4 της λίστας σχετικά με την αξία πωλήσεων των φαρμάκων: μέσα σε τέσσερα χρόνια η κατανάλωσή του αυξήθηκε κατά περίπου 2%, ενώ τα έσοδα που απέφερε στην παρασκευάστρια εταιρεία αυξήθηκαν κατά 49%.

«Φάρμακο» τα χόμπι και η γυμναστική

«Για να καταπολεμηθεί το άγχος και η κατάθλιψη ελαφριάς ή μέτριας μορφής, μία λύση είναι η γυμναστική. Με οποιουδήποτε είδους σωματική άσκηση- γιόγκα, τάι τσι, αναερόβια γυμναστική- ο εγκέφαλος εκλύει τις ορμόνες της ευτυχίας. Το ίδιο συμβαίνει και με κάποιο χόμπι ή απασχόληση που εμπεριέχει χειρωνακτική δραστηριότητα, όπως η φωτογραφία, η ζωγραφική, το πλέξιμο.

Όλα αυτά βοηθούν ώστε να δημιουργείται αίσθημα χαράς», λέει η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια δρ Λίζα Βάρβογλη και επισημαίνει ότι ένα κοινωνικό δίκτυο υποστήριξης, όπως οι φίλοι, μπορούν να συνδράμουν θετικά. «Ως πλέον αποτελεσματική θεωρείται η γνωσιακή θεραπεία, κατά την οποία ο ασθενής δεν μπαίνει σε πρόγραμμα χρόνιας ψυχοθεραπείας, απλώς συμμετέχει σε μικρό αριθμό συνεδριών που τον βοηθούν να αντικαταστήσει τις αρνητικές, απαισιόδοξες και δυσλειτουργικές σκέψεις με ρεαλιστικές, πιο αισιόδοξες και λειτουργικές».

Η δρ Βάρβογλη υποστηρίζει ότι το άγχος και η κατάθλιψη καταπολεμούνται επίσης με τον διαλογισμό, ένα πρόγραμμα διατροφής πλούσιο σε υδατάνθρακες ή ακόμα και με τη φροντίδα ενός κατοικιδίου ή κάποιου φυτού. «Η βιβλιοθεραπεία με επιλεγμένα μυθιστορήματα που προσφέρουν αισιοδοξία και εγχειρίδια αυτοβοήθειας αποτελούν μία ακόμα λύση», συμπληρώνει.

ΧΑΡΗΣ ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ απο ta-nea