Τι δε μας είπε (καθαρά) ο κ. Buffett

Μετά μεγάλης εκπλήξεως διάβασα το άρθρο στη New York Times του διάσημου επενδυτή και πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο κ. Γουόρεν Μπάφετ.

Από το συνολικό σκεπτικό του κ. Μπάφετ διαφαίνεται η προτίμηση του στις αμερικανικές μετοχές, όχι επειδή είναι φθηνές σε απόλυτες τιμές, αλλά διότι διαβλέπει τον κίνδυνο πληθωρισμού στο μέλλον. Αιτία το τύπωμα χρήματος που γίνεται από τις κυβερνήσεις, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η τρέχουσα χρηματιστηριακή κρίση.

Η σχετική παραπομπή...

είναι η ακόλουθη: "Στην πραγματικότητα, η πολιτική που ακολουθεί η Κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει την τρέχουσα κρίση θα αποδειχθεί πιθανόν πληθωριστική και θα επιταχύνει επομένως τη μείωση της πραγματικής αξίας των μετρητών."

Επιπλέον αναφέρει ότι "σήμερα όσοι διαθέτουν μετρητά, νοιώθουν άνετα. Δε θα έπρεπε". Δήλωση συγκλονιστική από κάποιον που όλα τα τελευταία χρόνια διατήρησε αυξημένη ρευστότητα.

Συγκλονιστική, επίσης, επειδή γίνεται από έναν άνθρωπο μέσα από το σύστημα, του οποίου η γνώμη είναι βαρύνουσα και όλοι τον συμβουλεύτηκαν στην κρίση. Πριν από 10 περίπου μέρες, ο κ. Μπάφετ προέτρεψε το αμερικανικό κογκρέσο να ψηφίσει πάση θυσία το πακέτο των 700 δισ. δολαρίων, για να σωθεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Με ποιον όμως τρόπο να σωθεί; Ο αχαλίνωτος πληθωρισμός που θα ξεπηδήσει από τα κρατικά τυπογραφεία είναι η αντιμετώπιση του προβλήματος;

Ο κ. Μπάφετ και όλοι οι πολιτικοί και οικονομικοί ταγοί θεωρούν πως ναι, βλέποντας τη λύση αυτή ως τη λιγότερο επώδυνη. Μεταξύ του καταστροφικού αποπληθωρισμού για τις δυτικές οικονομίες που είναι υπερχρεωμένες είναι προτιμητέος ο πληθωρισμός, διότι απαξιώνει το χρέος το οποίο για τις Η.Π.Α. ανέρχεται στο 350% του ΑΕΠ.

Ο γερόλυκος των αγορών, θέλοντας να διαφυλάξει την υστεροφημία του, προειδοποιεί σήμερα ποια θα είναι μελλοντικά η αξία του χαρτονομίσματος.

Αυτό είναι το σοβαρό μήνυμα του και όχι η προτροπή για αγορά μετοχών. Άλλωστε, το παραμύθι της μακροχρόνιας διακράτησης για σίγουρα κέρδη (Buy and hold strategy) καταρρέει από μόνο του, αφού οι μετοχές σήμερα είναι χαμηλότερα σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία.

Μπορεί ο κ. Μπάφετ έτσι να πέτυχε τις αξιοπρόσεκτες αποδόσεις του, αλλά δραστηριοποιήθηκε και ανδρώθηκε το χρυσό μισό αιώνα 1950 – 2000. Ο ενεργός πληθυσμός και έχων δυνατότητα επένδυσης ηλικίας 30-50 ετών γνώρισε μαζικά το χρηματιστήριο στο τέλος της δεκαετίας του 1990 και είναι άγνωστο αν ακολουθώντας την στρατηγική Μπάφετ, έχοντας διακρατήσει τα χαρτιά του, θα καταφέρει να πάρει τα χρήματα του πίσω σε πραγματικές τιμές στα επόμενα χρόνια. Μετά το κραχ του 1929, οι τιμές έφθασαν σε αντίστοιχα επίπεδα στα μέσα της δεκαετίας του ‘50.

Τα πάντα είναι θέμα timing και εκμετάλλευσης των κύκλων. Μακροπρόθεσμα, όπως είχε πει και ο Κέυνς, όλοι θα είμαστε νεκροί. Καθώς όλα είναι σχετικά στη ζωή, δεν αρκεί ο Dow Jones να είναι στις 25.000 μονάδες σε μερικά χρόνια, αν την ίδια περίοδο 1 κιλό ψωμί κοστίζει 50 ευρώ, εάν υπάρχει το ίδιο νόμισμα σε κυκλοφορία.

Ο κ. Μπάφετ και όλοι οι μεγάλοι παίκτες θέλουν πάση θυσία να σώσουν το σύστημα από κατάρρευση και από αποπληθωρισμό. Πλέον, και ο ίδιος δεν είναι σε θέση να περιμένει να αγοράσει χαμηλότερα, διότι ήδη η Berkshire μπορεί να έχει 31 δισ. δολάρια μετρητά στις 30/6/08, αλλά την ίδια στιγμή έχει και 44,6 δισ. δολάρια μακροπρόθεσμο δανεισμό. Πριν αρχίσει η κρίση, στις 30/9/07, είχε μετρητά 47 δισεκ. και δάνεια 40 δισεκ. και άρα τα κεφάλαια είχαν σχεδόν τοποθετηθεί στην αγορά από τότε. http://finance.yahoo.com/q/bs?s=BRK-A. Τα υπόλοιπα είναι για λαϊκή κατανάλωση.

Αν πραγματικά εμφανιστεί μεγάλος πληθωρισμός τα επόμενα χρόνια, σίγουρα χαμένος θα είναι ο έχων μετρητά, μεγάλος νικητής θα είναι τα σκληρά περιουσιακά στοιχεία (χρυσός, εμπορεύματα, αγροτική γή, ακίνητα με τιμή κοντά στο κατασκευαστικό κόστος). Οι μετοχές θα γλιτώσουν την περαιτέρω απαξίωση και μπορεί να σημειώσουν και σοβαρό ράλι. Στον επόμενο γύρο ανόδου, όποτε γίνει, πρωταγωνιστές θα είναι άλλοι κλάδοι και όχι ο χρηματοοικονομικός, ο οποίος ανήλθε πέρυσι στο 24% της συνολικής κεφαλαιοποίησης στις Η.Π.Α., έναντι περίπου 5% το 1980.

Η αγορά, βέβαια, προς το παρόν, προεξοφλεί αποπληθωρισμό και τα πάει όλα κάτω. Βραχυπρόθεσμα όλα μπορεί να συμβούν. Τα μετρητά προς το παρόν κερδίζουν την παρτίδα αλλά πρέπει να τοποθετηθούν προς τα κάτω, σε εταιρείες που δε χρωστάνε και θα υπάρχουν μετά από αρκετά χρόνια. Και φυσικά αγορές χρυσού σε όλα τα επίπεδα είναι ενδεδειγμένες, ειδικά αν ο φόβος αποπληθωρισμού τον πιέσει χαμηλότερα. Οι έχοντες το καρπούζι και το μαχαίρι αποφάσισαν. Μένει να δούμε πόσο γρήγορα θα πληθωρίσουν το σύστημα. Ελπίζω, εντωμεταξύ, να μην τελειώσουν τα δέντρα στον Αμαζόνιο για τις ανάγκες των τυπογραφείων.

Μοιραία οι δυτικές οικονομίες θα πληρώσουν το τίμημα του άκρατου δανεισμού και μόχλευσης από καταναλωτές και πιστωτικά ιδρύματα αντίστοιχα. Ο καταναλωτής θα συρρικνώσει τα έξοδα του, με άμεση συνέπεια στην πορεία των εταιρειών και της οικονομίας γενικότερα, η ανεργία θα αυξηθεί, εταιρείες με δανεισμό μικρομεσαίου μεγέθους θα κλείσουν και θα ζήσουμε δύσκολους καιρούς.

Βιώνουμε το τελευταίο σκαλί της διόρθωσης που ξεκίνησε το 2000, το οποίο θα είναι και το πιο οδυνηρό με άγνωστη διάρκεια. Ακόμη και σε πληθωριστικό περιβάλλον, θιγμένος θα είναι ο εργαζόμενος καταναλωτής, ο οποίος θα βλέπει να αυξάνονται τα εισοδήματα του με χαμηλότερους ρυθμούς σε σχέση με τις αυξήσεις τιμών. Η μείωση της τριακονταετούς μόχλευσης δεν μπορεί να ολοκληρωθεί σε λίγους μήνες. Εάν η λύση για όλα είναι η αύξηση της ρευστότητας, τότε ας μας μοιράσουν από έναν εκτυπωτή με μελάνι να τα τυπώνουμε μόνοι μας.

Του Ιωάννη Π. Τουτουδάκη πηγή: capital